پیرچشمی چیست؟
تاریخ آخرین آپدیت: 23ام آذر 1402
پیرچشمی چیست؟
پیرچشمی یا Presbyopia یک اختلال بینایی مرتبط با افزایش سن است که باعث می شود چشمان شما به تدریج توانایی تمرکز بر روی اشیاء نزدیک را از دست بدهند. با در نظر گرفتن روند طبیعی پیری، این وضعیت معمولا در بیماران در اوایل تا اواسط دهه ی چهارم زندگی ایجاد می گردد. علائم این بیماری به تدریج در طول این دوره تا حدود 65 سالگی تشدید می گردند. اما نگران نباشید زیرا خوشبختانه روش های درمانی و جراحی مفید و کارآمدی برای درمان پیر چشمی وجود دارند.
برای بسیاری از بیماران، پیرچشمی زمانی آشکار می گردد که فعالیت‌های روزانه با دید نزدیک چالش برانگیزتر می‌شوند. به عنوان نمونه ممکن است لازم باشد کتاب، روزنامه و … را با فاصله در دست خود نگه دارید تا بتوانید آنها را بخوانید. همچنین انجام فعالیت هایی مانند نوشتن یا نقاشی کردن ممکن است برای شما دشوار گردد. جهت توصیف این بیماری اغلب این اصطلاح که “دست‌های فرد خیلی کوتاه می‌شوند” استفاده می‌شود. زیرا برای اینکه قادر به مطالعه ی یک کتاب باشید، مجبور می‌شوید تا آن را در فاصله ی دور از خود نگه دارید. اما این مسئله هم پس از مدتی کارآمدی خود را از دست می دهد. در این شرایط حتما باید در هنگام مطالعه از عینک مخصوص بهره بگیرید.
در شرایطی که پیرچشمی مانعی برای سبک زندگی که به آن عادت کرده ایم است، نیاز است درک کنیم که این یک مسئله ی طبیعی است. این بدین معناست که هر فرد در جهان پس از سپری کردن حدود 45 سال سن، احتمالا پیرچشمی را تجربه خواهد نمود.
علل ایجاد پیرچشمی:
تاکنون، علت کم شدن تدریجی تمرکز چشمان و ابتلا به این بیماری به طور علمی اثبات نشده است. با این حال چشم پزشکان نظریه های مختلفی در مورد علت پیرچشمی ارائه نموده اند.
علل پیرچشمی را می توان به دو دسته ی اصلی تقسیم نمود:
تئوری های مربوط به عدسی:
بر طبق این نظریه، تغییرات پیری روی عدسی تاثیر می گذارند. این تغییرات سبب سفت شدن و از دست دادن قابلیت ارتجاعی عدسی به همراه تغییرات مشابه در کپسول و زونول ها می گردند.
تئوری های خارج عدسی:
این نظریه ترویج می کند که مشکل اصلی به دلیل از دست دادن عملکرد ماهیچه ی مژگانی و مایع شدن ژل زجاجیه خلفی می باشد.
لازم به ذکر است که محققان مختلف نظریه هایی را ترویج نموده اند که به نام خود آنها نامگذاری شده است.
مهم ترین و شناخته شده ترین این نظریه ها عبارتند از:
نظریه هلم‌هولتز (Helmholtz theory):
این نظریه، «نظریه کلاسیک» نیز نامیده می‌شود و بیش از 150 سال پیش مطرح شده است. به موجب این تئوری در طول اقامت، عضله مژگانی منقبض شده و به سمت جلو و داخل حرکت می‌کند. این مسئله سبب کاهش کشش الیاف ناحیه ای شده و به نوبه ی خود باعث افزایش انحنای لنز الاستیک و در نتیجه افزایش قدرت فوکوس می گردد. با سخت شدن عدسی و کاهش کشش این تغییر شکل کمتر و کمتر امکان پذیر می شود.
تئوری شاچارز (Schachar theory):
شاچارز در نظریه خود اشاره نمود که وجود و نقاط درج رشته های ناحیه استوایی به این معنی است که در حین انقباض عضله مژگانی، کشش در این زونول ها و کپسول عدسی افزایش می یابد. در نتیجه ی این امر انحنای عدسی افزایش می یابد. عدسی در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد، اما اندازه دیواره صلبیه نسبتاً ثابت باقی می ماند و بنابراین، فضای داخل چشمی که عدسی در آن قرار دارد نیز به همان اندازه باقی می ماند. این منجر به عدم تطابق و در نتیجه کاهش تدریجی کشش در الیاف ناحیه ای می شود. هنگامی که شل شود، حتی اگر ماهیچه مژگانی به درستی منقبض شود، دیگر سفت شدن کافی زونول ها برای تغییر شکل عدسی کافی نیست.
در حالی که هیچ دلیل ثابت شده علمی برای ایجاد پیرچشمی وجود ندارد، اما به طور گسترده مشخص شده است که این بیماری بیشتر در بزرگسالان از اواسط 40 سالگی تا اواسط 60 سالگی رخ می دهد. بنابراین، می توان استدلال کرد که علت اصلی پیرچشمی، پیر شدن می باشد که یک پروسه ی طبیعی است.
انواع پیرچشمی:
بیماری پیرچشمی به چهار دسته اصلی زیر تقسیم می شود:
پیرچشمی شبانه:
در این اختلال، در شرایط کم نور، تمرکز بر روی اجسام نزدیک دشوار می باشد. همچنین در اوایل شروع پیرچشمی یعنی حوالی 40 تا 43 سالگی، زمانی که فرد پس از مدت طولانی مطالعه یا کار با کامپیوتر،به اشیاء دور نگاه می کند، تصاویر را موج دار و برای مدت کوتاهی محو می بیند.
پیرچشمی اولیه:
این اختلال که معمولاً بیماران در میانه ی چهل سالگی تجربه می کنند، اولین مرحله ی این بیماری می باشد.
پیرچشمی زودرس:
این گونه ی پیرچشمی در بیماران کمتر از چهل سال رخ می دهد و معمولاً با دوربینی قبلی همراه است. این گونه به طور کلی در افراد کمتری دیده می شود اما قابل درمان است.
پیرچشمی مطلق:
در این نوع پیرچشمی چشم‌های شما اصلاً بر روی اشیاء نزدیک تمرکز ندارند. این اختلال در بیماران 55 سال به بالا شایع تر می باشد.
علائم پیرچشمی:
این عارضه ی چشمی به تدریج ایجاد می گردد و بیماران معمولاً با شروع چهل سالگی علائم زیر را تجربه می نمایند:
- اعوجاج و تاری دید در فاصله ی معمولی
- مشکل در زمان خواندن نوشته های ریز
- احساس سردرد و خستگی چشم پس از مطالعه یا انجام فعالیت های دید نزدیک، مانند نوشتن
- تشدید علائم همزمان با خستگی یا قرار گرفتن در مناطق کم نور
- قرار دادن کتاب در فاصله ی زیاد جهت تشخیص حروف و کلمات
درمان پیرچشمی:
خوشبختانه با پیشرفت علم، برای این اختلال هم روش های درمانی کارآمدی ایجاد گشته است. این روش ها عبارتند از:
- استفاده از عینک
- استفاده از لنز های تماسی
- بهره گرفتن از روش های جراحی دائمی
عینک:
در درمان بیماری پیر چشمی از عینک تنها برای دید نزدیک استفاده می‌شود و فرد هنگام نگاه به دور مجبور به برداشتن عینک است. به همین دلیل فریم های مناسب عینک پیر چشمی بصورت نیمه و کوچک طراحی شده اند. اولین و ساده ترین روش اصلاح پیرچشمی، استفاده از عینک می باشد. عینک ها در انواع مختلف تک دید، دو کانونی و چندکانونی پیشرونده موجود می باشند. متخصص چشم با توجه به شرایط چشمان شما، مناسب ترین مورد را پیشنهاد خواهد نمود.
لنزهای تماسی:
از لنزهای تماسی در درمان پیر چشمی به دو صورت استفاده می‌شود. روش اول استفاده از لنز به صورت تک چشمی می‌باشد. به این معنی که از یک چشم برای دور و یک چشم برای نزدیک استفاده می‌شود. که تحمل چنین وضعیت منو اکولاری ممکن است برای همه خوشایند نباشد. در روش دوم از لنز های چند کانونه استفاده خواهد شد. استفاده از لنز های تماسی، یک جایگزین موقت برای استفاده از عینک طبی می باشد. پزشک ممکن است بسته به شرایط لنز های تک دید یا چند کانونی را برای شما مناسب تشخیص دهد.
بهره گیری از روش های جراحی برای درمان پیرچشمی:
برخی از افراد برای خنثی کردن اثرات پیرچشمی و سایر مشکلات بینایی، ترجیح می دهند تا با انجام یک عمل جراحی، برای همیشه دید بی نقصی داشته باشند. به علاوه این افراد مشکلات نگهداری و استفاده از عینک و لنز های تماسی را نیز نخواهند داشت. تاکنون جراحی‌های متعدد لیزری برای اصلاح پیر چشمی مورد استفاده قرار گرفته اند. اما بهترین و جدیدترین روش اصلاح پیر چشمی استفاده از روش فمتولیزیک به همراه سوپراکور است که همزمان عیوب انکساری دوربینی و پیر چشمی را برطرف می‌نماید. لازم به ذکر است که چشم شما باید شرایط لازم جهت انجام این روش را داشته باشد. شما می‌توانید جهت اطلاع از این موضوع از طریق شماره 02188673843 با دکتر ماندانا احمدی در ارتباط باشید.
روش های جراحی برای درمان پیرچشمی
جراحی های لیزری که با نام عمومی لیزیک شناخته شده اند:
این جراحی ها انواع مختلفی دارند که پزشک پس از بررسی شرایط چشم شما، مناسب ترین آنها برای شما را انتخاب خواهد نمود. برای درمان پیرچشمی، روش جراحی سوپراکور یک روش جدید درمان است. در این روش همزمان با اصلاح ضعف بینایی دور شما به روش فمتولیزیک، چشم غیر غالب شما به روش لیزر سوپراکور برای دید نزدیک و دور تنظیم می شود. تکنیک Supracore در سنین 45 تا 65 سالگی استفاده می شود. این روش برای افرادی که چشم سالمی داشته و برای دید دور هم مقداری ضعف چشم دارند، مناسب است. توصیه می کنیم برای کسب اطلاعات کامل در این زمینه، مقاله ی تخصصی سوپراکور را مطالعه بفرمایید.
جراحی های کاشت لنز داخل چشمی:
یکی از روش های درمان پیر چشمی، کارگذاری لنز داخل چشمی است. این عمل در بیمارانی که مبتلا به بیماری کاتاراکت (آب مروارید) شده اند، انجام می‌شود. به این صورت که لنز کدر شده و غیر الاستیک خارج شده و یک لنز چند کانونه (مولتی فوکال) در چشم بیمار کار گذاری می‌شود. برای کارگذاری این لنزها، چشم شما باید شرایط لازم را داشته باشد. همچنین قبل از اقدام به کارگذاری این نوع لنز باید از سلامت کامل قرنیه و شبکیه (ماکولا) اطمینان حاصل گردد. لازم به ذکر است که درصورت وجود خشکی چشم شدید، از این لنزها استفاده نمی‌شود. در ضمن اگر بیمار آستیگمات باشد می‌بایست به صورت همزمان از لنزهای چند کانونه ی آستیگمات استفاده گردد. لنزهای مولتی فوکال داخل چشمی انواع و اقسامی دارند که در مقاله ی دیگری به بحث در مورد آن میپردازیم.
نکته مهم: اندازه گیری‌های قبل و حین عمل در کارگذاری این لنزها باید بسیار دقیق باشد و تکنیک جراحی از اصول و ظرافت‌های مخصوص این لنزها برخوردار باشد. بنابراین بسیار حائز اهمیت می‌باشد که جراح شما از تخصص کافی جهت انجام این عمل جراحی برخوردار باشد.
آیا می توان از پیرچشمی پیشگیری نمود؟
پاسخ این سوال مسلما “خیر” می‌باشد. پیرچشمی بخشی اجتناب ناپذیری از افزایش سن بوده و احتمالا برای همه ما اتفاق می افتد. متأسفانه، در حال حاضر، هیچ راه شناخته شده ای برای متوقف، کند یا معکوس کردن رشد آن بدون جراحی وجود ندارد. در حال حاضر تحقیق بر روی قطره های چشمی برای درمان پیر چشمی درحال انجام است.
آیا پیرچشمی دائمی است؟
در صورتی که با جراحی های ذکر شده درمان نشود، پیرچشمی را می توان یک بیماری دائمی در نظر گرفت. در حقیقت عینک و لنزهای تماسی تنها به درمان اثرات آن کمک می نمایند. اما توان تاثیرگذاری روی هیچ یک از علل زمینه ای را ندارند.
آیا پیرچشمی با گذشت زمان تشدید می شود؟
پیرچشمی می تواند به مرور زمان تشدید شود زیرا عدسی چشم شما همچنان ضخیم شده و انعطاف پذیری خود را از دست می دهد. این بیماری معمولاً از زمانی که 40 ساله می شوید تا حدود 65 سالگی پیشرفت می کند. تنها راه درمان دائمی پیرچشمی، استفاده از روش های جراحی می باشد.
آیا امکان دارد که پیرچشمی درمان شود؟
در مواردی که فرد دچار آب مروارید شده و میزان آن قابل توجه باشد، بدلیل ضخیم شدن مرکز عدسی و در حقیقت تغییر انحنای آن، دید نزدیک فرد بهبود می‌یابد. البته به‌طور همزمان دید دور فرد نیز کاهش می‌یابد که این حالت به “Second Sight” معروف است و از علائم بیماری کاتاراکت می‌باشد. لازم به ذکر است که با پیشرفت بیشتر کاتاراکت دید نزدیک فرد هم کاهش می‌یابد.
آیا پیرچشمی می تواند منجر به نابینایی شود؟
خیر، پیرچشمی به هیچ عنوان منجر به نابینایی نمی گردد. این بیماری تنها سبب تار شدن دید نزدیک شما گشته و انجام فعالیت های فاصله نزدیک را برایتان دشوار می نماید.
سخن پایانی با شما عزیزان:
همان طور که اشاره شد، پیرچشمی یک فرایند طبیعی است که در روند پیری با آن مواجه خواهید شد. بنابراین نگران این مسئله نباشید. تنها موردی که نباید از آن غافل شوید، انجام معاینات منظم نزد متخصص چشم می باشد. خوشبختانه امروزه برای تمام مشکلات انکساری نظیر نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی روش های درمانی مفیدی وجود دارند. پیشنهاد می کنیم در صورتی که تصمیم به انجام عمل جراحی برای اصلاح این بیماری گرفته اید. حتما این اقدام را نزد یک متخصص قرنیه و سگمان قدامی انجام دهید.
امیدواریم مقاله ی فوق اطلاعات مفید و جامعی در رابطه با پیرچشمی در اختیار شما عزیزان قرارداده باشد. شما می توانید نظرات و پرسش های تکمیلی خود را در قسمت دیدگاه ها در پایین صفحه با ما به اشتراک بگذارید. از همراهی شما عزیزان صمیمانه سپاسگزاریم.
