فمتولیزیک (Femto LASIK) چیست؟
تاریخ آخرین آپدیت: 30ام آبان 1403
فمتولیزیک چیست؟
فمتولیزیک (Femto LASIK) نوعی پیشرفته از جراحی‌های لیزری چشم می‌باشد که با نام لیزر فمتوسکند داخل لایه‌ای (Femtosecond laser in-situ keratomileusis) نیز شناخته می‌شود. این روش در کنار سایر جراحی‌های اصلاح عیوب انکساری، برای تغییر شکل قرنیه چشم و رفع مشکلات بینایی به کار می‌رود. اصطلاح کراتومیلئوزیس (Keratomileusis) درواقع به تراشیدن قرنیه برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی اشاره دارد. روش لیزیک اولین بار در سال ۱۹۴۸ با استفاده از ابزار های جراحی و تیغچه‌ای متحرک به نام میکروکراتوم (microkeratome) انجام شد. این روش اولیه که از ابزار مکانیکی استفاده می‌کرد، کراتوپلاستی لایه‌ای قدامی (ALK) نامیده می‌شد.
دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ نقطه عطفی در تاریخ جراحی لیزیک بودند. در این دوران، شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در تکنولوژی عمل های لیزیک بودیم که به ارتقای چشمگیر دقت، ایمنی و سرعت این عمل جراحی منجر شد. یکی از مهم‌ترین این پیشرفت‌ها، ظهور لیزر فمتوسکند در اوایل دهه ۱۹۹۰ بود. این لیزر با دقت و ظرافت بی‌نظیر خود، انقلابی در عمل لیزیک ایجاد کرد. لیزر Femtosecond این امکان را برای جراحان فراهم کرد تا به جای ابزار برش مکانیکی، از لیزر برای ایجاد فلپ (flap) روی قرنیه در عمل لیزیک استفاده کنند. این فلپ بعد از جراحی بدون نیاز به بخیه در جای خود قرار می‌گیرد و روند بهبودی را سرعت می‌بخشد. پیش از لیزر فمتوسکند، جراحان برای ایجاد فلپ روی قرنیه از ابزارهای مکانیکی مانند میکروکراتوم استفاده می‌کردند که این موضوع با اختراع لیزر Femtosecond به کلی فراموش شد.
انواع جراحی لیزر چشم
دو نوع اصلی از جراحی لیزر وجود دارد که در حال حاضر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می شود:
-
پی آر کی (PRK): در این روش، لایه های سطحی قرنیه برداشته می‌شود و از لیزر برای شکل دهی دقیق قرنیه به منظور رفع مشکلات بینایی انکساری استفاده می‌شود. این روش برای اولین بار در دهه 1980 انجام شد.
-
لیزیک (LASIK): روش لیزیک ترکیبی از دو روش ALK و PRK است که برای تغییر شکل قرنیه به کار می‌رود. در این روش، جراح با استفاده از لیزر، فلپ کوچکی در قرنیه ایجاد می‌کند. سپس، لیزر برای تغییر شکل قرنیه و اصلاح مشکلات بینایی مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم استفاده می‌شود. در نهایت، فلپ به جای خود بازگردانده می‌شود و به مرور زمان، با کمک اشک چشم و مراقبت‌های بعد از عمل، به طور کامل التیام می‌یابد.
آیا شما کاندید ایده‌آل برای فمتولیزیک هستید؟
عمل فمتولیزیک برای همه افراد مناسب نیست، اما اگر شرایط زیر را داشته باشید، می‌توانید برای انجام این عمل جراحی چشم اقدام کنید:
- بالای ۱۸ سال: عمل لیزیک به طور کلی برای افراد بالای ۱۸ سال مجاز است، زیرا شماره عینک تا این سن همچنان در حال تغییر است.
- ثبات بینایی: برای انجام فمتولیزیک، دید شما باید در یک سال گذشته تغییر قابل توجهی نکرده باشد. همچنین نباید از داروهایی استفاده کنید که روی بینایی شما تاثیر می‌گذارند و یا دچار نوسانات هورمونی باشید (مانند دوران بارداری یا 6 ماه اول شیردهی).
- توانایی بالا برای ترمیم زخم: وجود هرگونه بیماری یا مصرف داروهایی که روند بهبود زخم را کند می‌کنند، می‌تواند مانعی برای انجام این عمل باشد.
- ضخامت مناسب قرنیه: قرنیه بخش مهمی از چشم است و ضخامت آن باید برای انجام ایمن عمل فمتولیزیک کافی باشد. در صورت نازک بودن بیش از حد قرنیه، پزشک ممکن است روش‌های دیگری را به شما پیشنهاد دهد. توجه داشته باشید که ممکن است ضخامت قرنیه طبیعی بوده اما شماره چشم درحدی بالا باشد که برای انجام فمتولیزیک مناسب نباشد.
- عدم انجام جراحی‌های انکساری قبلی: اگر در گذشته جراحی‌های دیگری برای اصلاح عیوب انکساری چشم انجام داده‌اید، با پزشک متخصص در مورد مناسب بودن فمتولیزیک صحبت کنید.
شما می‌توانید با پر کردن فرم نوبت عمل جراحی، به طور رایگان از مشاوره متخصصان ما در مورد فمتولیزیک بهره‌مند شوید.
آیا شرایط پزشکی خاصی مانع انجام عمل جراحی فمتولیزیک می‌شود؟
در حالی که فمتولیزیک یک روش ایمن و موثر برای اصلاح عیوب انکساری است، برخی از بیماری‌ها یا شرایط پزشکی خاص ممکن است نیاز به بررسی بیشتر توسط پزشک شما داشته باشند و یا حتی مانع انجام این عمل شوند. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:
اختلالات پلکی (بلفاریت)
التهاب پلک‌ها می‌تواند روند بهبودی بعد از عمل را تحت تاثیر قرار دهد. درچنین شرایطی اول بلفاریت را درمان می کنیم و سپس جراحی انجام می شود.
خشکی چشم
خشکی چشم شدید می‌تواند انجام عمل را با مشکل مواجه کند. که باید علت آن مشخص و قبل از جراحی درمان شود.
گلوکوم (آب سیاه)
در صورت ابتلا به گلوکوم، پزشک متخصص باید شرایط شما را به دقت بررسی کند. اگر گلوکوم شدید و یا کنترل نشده باشد، ممکن است جراحی حذف عینک به صلاح نباشد.
تبخال (هرپس سیمپلکس)
ابتلا به تبخال چشمی می‌تواند خطر عوارض بعد از عمل را افزایش دهد. به همین دلیل اگر سابقه تبخال چشمی دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. چون گاهی بدلیل مصرف کورتون بعد از عمل و یا خود اشعه لیزر، ویروس تبخال (هرپس) نهفته مجددا پس از عمل فعال می شود.
بیماری‌های دیستروفیک قرنیه
در بعضی از بیماری‌های ارثی قرنیه مانند دیستروفی گرانولر، ماکولر و Lattice امکان جراحی ری‌فرکتیو وجود ندارد.
زونا (هرپس زوستر)
در صورت ابتلا به زونا در ناحیه سر و صورت، باید تا بهبود کامل صبر کنید و اگر سابقه چنین بیماری را در اطراف چشم دارید، لازم است این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
التهاب عنبيه (ایریت)
التهاب بخش رنگی چشم (عنبيه) می‌تواند مانع انجام عمل شود.
قوز قرنیه (کراتوکونوس)
نازکی و قوز قرنیه، این عمل را با ریسک بالاتری مواجه می‌کند.
فشار بالای چشم (فشار چشمی)
فشار بالای مایع داخل چشم نیاز به بررسی و کنترل قبل از عمل دارد.
التهاب مشیمیه (یووئیت)
التهاب بخش میانی چشم (مشیمیه) می‌تواند مانع انجام عمل شود.
بیماری‌های داخلی که مانع جراحی فمتولیزیک هستند
- دیابت: در بیماران مبتلا به قندخون اگر دیابت کاملا کنترل شده باشد و شماره چشم هم برای مدت حداقل یک سال تغییری نکرده باشد، امکان عمل وجود دارد. درغیراینصورت جراحی فمتولیزیک، لازک و … توصیه نمی‌شود.
- بیماری‌های روماتیسمی: در بیماری‌های روماتیسمی مانند روماتیسم مفصلی بدلیل اختلال اشک، اختلالات ترمیم بافتی و احتمال عوارض بعد از عمل، جراحی فمتولیزیک یا لازک انجام نمی‌شود؛ مگر اینکه بیماری به طور کامل کنترل شده باشد.
- مصرف بعضی داروها: استفاده از بعضی داروها مانند Roaccutane (ایزوترتینوئین) بدلیل ایجاد خشکی چشم باید به مدت 6 هفته قبل از عمل قطع شده باشد. درغیراینصورت پس از عمل با خشکی چشم و کدورت قرنیه روبه‌رو می‌شویم.
توجه داشته باشید که این لیست جامع نیست و برای اطمینان از اینکه آیا فمتولیزیک برای شما مناسب است یا خیر، باید با یک چشم‌پزشک متخصص مشورت کنید.
هزینه عمل فمتولیزیک چقدر است؟
یکی از نکاتی که باید قبل از انجام عمل فمتولیزیک در نظر بگیرید، هزینه آن است. از آنجا که این عمل جزء اعمال زیبایی محسوب می‌شود، معمولاً تحت پوشش بیمه‌های تکمیلی چشم قرار نمی‌گیرد.
اما نگران نباشید! برخی از شرکت های بیمه بنابر شرایط شما و نوع بیمه پرداختی، هزینه این عمل جراحی را پرداخت می‌نماید.
در نظر داشته باشید که:
- برای اطلاع از شرایط کامل تحت پوشش قرار گرفتن عمل فمتولیزیک توسط بیمه خود، حتماً با شرکت بیمه‌تان مشورت کنید.
- معمولاً بیمه‌ها برای شماره چشم‌های بالای 3 دیوپتر، هزینه عمل را پرداخت می‌کنند.
به طور متوسط، هزینه عمل لیزیک برای هر چشم در خارج از کشور بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار است در حالی که شما می‌توانید این عمل جراحی را نزد یکی از بهترین جراحان چشم پزشک ایران یعنی دکتر ماندانا احمدی با مبلغ کمتر از 30 میلیون تومان انجام دهید. هزینه فمتولیزیک معمولا به دلیل استفاده از فناوری پیشرفته‌تر نسبت به لیزیک سنتی، کمی بیشتر است.
فریب تبلیغات با عنوان “قیمت استثنایی” را نخورید، زیرا این پیشنهادات اغلب دارای هزینه‌های پنهان، استفاده از جراحان کم‌تجربه یا تکیه بر فناوری‌های قدیمی هستند. حتما در جلسه مشاوره اولیه از جراح خود بپرسید که چه هزینه‌هایی درنظر گرفته شده است. هزینه های معقول شامل موارد زیر می‌باشد:
- معاینه و آزمایش‌های اولیه
- تمام هزینه‌های مرتبط با خود عمل
- ویزیت‌های بعد از عمل و داروها
آیا فمتولیزیک با خطرات یا عوارض جانبی همراه است؟
فمتولیزیک نیز ممکن است همانند هر عمل جراحی دیگری با برخی خطرات و عوارض جانبی همراه بوده و برای همه افراد مناسب نباشد. افراد با مشاغل خاص ممکن است نیاز به تاییدیه برای انجام این عمل داشته باشند و یا حتی از انجام آن منع شوند.
مشابه هر عمل جراحی دیگری، فمتولیزیک نیز با خطرات احتمالی همراه است. این خطرات در تمام روش‌های لیزیک وجود دارد و شامل موارد زیر می‌شود:
- عدم اثربخشی کامل: ممکن است عمل به طور کامل موفقیت‌آمیز نباشد و همچنان به عینک یا لنز نیاز داشته باشید. این مورد فقط زمانی اتفاق می‌افتد که شماره آستیگماتیسم بالای 4 و شماره عینک بالاتر از 7 داشته باشیم که قبل از عمل هم به بیمار اطلاع داده می‌شود. در چنین شرایطی از روش اسمایل و یا کاشت لنز داخل چشمی ICL استفاده می کنیم.
- کاهش اثربخشی با گذشت زمان: نتایج عمل لیزیک ممکن است با گذشت زمان نیاز به ترمیم داشته باشد. این عارضه بسیار نادر است و به طور معمول حداقل تا 15-10 سال شماره چشم کاملا اصلاح شده باقی می‌ماند.
- عوارض دائمی بینایی: برخی عوارض مانند دیدن هاله نور در اطراف منابع نور، ممکن است به صورت دائمی باقی بماند.
عوارض نادر فمتولیزیک
علاوه بر خطرات مشترک با لیزیک سنتی، فمتولیزیک دارای عوارض خاص خود نیز می‌باشد:
- ایجاد حباب مات (OBL): تجمع حباب‌های گازی در زیر فلپ قرنیه که می‌تواند بر عملکرد لیزر در حین عمل تاثیر بگذارد. این عارضه اهمیت چندانی ندارد و در عرض چند دقیقه بهبود می یابد.
- چروک افتادگی فلپ: درصورتی‌که بیمار در 72 ساعت اول پس از عمل به چشم خود دست بزند و یا مراقبت های بعد از عمل را رعایت نکند، ممکن است لایه سطحی دچار چروک‌افتادگی شود که گاها نیاز به دستکاری مجدد دارد.
- حساسیت موقت به نور (TLSS): این عارضه می‌تواند چند روز یا چند هفته بعد از عمل بروز کند و باعث ایجاد حساسیت شدید به نور و مشکلات بینایی شود. برای درمان این عارضه ممکن است از قطره‌های چشمی حاوی استروئید استفاده شود.
- دید رنگین کمانی: این عارضه ناشی از ناهمواری‌های ریز ایجاد شده در پشت فلپ قرنیه در حین عمل است و می‌تواند باعث ایجاد هاله‌های رنگی در میدان دید به خصوص هنگام نگاه کردن به منابع نور سفید شود.
توجه داشته باشید که این لیست جامع نیست و برای اطمینان از اینکه آیا فمتولیزیک برای شما مناسب است یا خیر، باید با یک چشم‌پزشک متخصص مشورت کنید.
دوران نقاهت عمل فمتولیزیک
پزشک شما دستورالعمل‌های مراقبتی و نکات مربوط به دوران نقاهت را به شما ارائه می‌دهد که ممکن است موارد زیر را شامل شود:
- ویزیت پس از عمل: ۲۴ ساعت پس از جراحی، ویزیت دیگری برای معاینه چشم توسط جراح خواهید داشت.
- قطره‌های چشمی: برای جلوگیری از عفونت یا التهاب، قطره‌های چشمی برای مصرف در منزل تجویز می‌شوند.
- ممنوعیت استفاده از لنز رنگی: تا زمانی که دید شما به طور کامل بهبود یابد، نباید از لنز تماسی در چشم عمل شده استفاده کنید.
- محدودیت مصرف مواد آرایشی: به مدت دو هفته پس از عمل، از استفاده لوسیون، کرم و مواد آرایشی در ناحیه چشم خودداری کنید.
- محدودیت فعالیت‌های فیزیکی: پزشک شما ممکن است توصیه کند که به مدت 7 روز پس از عمل، فعالیت‌های فیزیکی مانند ورزش کردن و سایر فعالیت‌های سنگین را محدود کنید.
- ممنوعیت شنا و جکوزی: به مدت یکماه پس از جراحی، از شنا و استفاده از جکوزی خودداری کنید.
به خاطر داشته باشید که ممکن است در چند ماه اول پس از عمل، نوساناتی در بینایی خود احساس کنید. تثبیت کامل نتیجه عمل و رسیدن به حداکثر قدرت بینایی ممکن است سه تا شش ماه طول بکشد. پزشک شما باید حداقل به مدت شش ماه پس از جراحی، ویزیت‌های منظم برای پیگیری وضعیت شما را ترتیب دهد.
آماده شدن برای فمتولیزیک
همانطور که پیشتر گفته شد فمتولیزیک یک عمل جراحی برای اصلاح عیوب انکساری چشم است. اما قبل از انجام این عمل، مقدماتی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید:
۱. مشاوره با جراح
- اولین قدم، برگزاری جلسه مشاوره با جراح متخصص چشم است. در این جلسه، اهداف خود از عمل، هرگونه ریسک احتمالی و نتایج مورد انتظار را با پزشک در میان بگذارید.
- جراح شما باید انتظارات واقع‌بینانه، خطرات احتمالی و هزینه‌های عمل را به طور کامل برایتان شرح دهد.
- در نظر داشته باشید که متخصص چشم باتوجه به شرایط چشم شما بهترین و مناسب‌ترین عمل حذف عینک را به شما پیشنهاد می‌دهد.
۲. قطع مصرف لنزهای تماسی
- اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، باید ۱ تا ۳ هفته قبل از معاینه و عمل، استفاده از آن‌ها را متوقف کنید. مدت زمان دقیق، به نوع لنز شما بستگی دارد.
۳. معاینه و اسکن چشم
- قبل از روز عمل، جراح شما یک معاینه کامل از چشم شما انجام می‌دهد و اسکن‌هایی تهیه می‌کند. این اسکن‌ها برای هدایت دقیق لیزر در حین عمل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۴. بررسی شرایط کاری
- با کارفرمای خود صحبت کنید و مطمئن شوید که الزامات شغلی‌تان مانعی برای انجام عمل جراحی انکساری نباشد.
۵. مدیریت هزینه‌ها
- هزینه عمل، پوشش احتمالی بیمه و تخفیف‌های موجود را بررسی کنید.
۶. همراه برای رفت و آمد
- ترتیب حضور یک همراه را بدهید تا شما را در روز عمل به بیمارستان ببرد و بعد از عمل به خانه برساند. چراکه بلافاصله پس از انجام این عمل جراحی امکان رانندگی کردن را ندارید.
۷. ممنوعیت مصرف مواد آرایشی
- توصیه می‌شود حداقل 3 روز قبل از عمل، استفاده از مواد آرایشی، کرم‌ها یا لوسیون‌ها در ناحیه اطراف چشم را متوقف نمایید. همچنین حمام کرده و بدون استفاده از عطر جهت انجام عمل مراجعه نمایید.
با آمادگی لازم و رعایت این نکات، می‌توانید با اطمینان بیشتری به استقبال عمل فمتولیزیک بروید!
فمتولیزیک، فمتو اسمایل یا پی آر کی، کدام روش برای شما مناسب است؟
فمتولیزیک، اسمایل و پی آر کی از جمله روش‌های جراحی انکساری چشم هستند که برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی و دوربینی به کار می‌روند. در همه این روش‌ها هدف نهایی، تغییر شکل قرنیه با استفاده از لیزر برای بهبود بینایی است. اما نحوه دسترسی به قرنیه در هر روش، متفاوت است:
- لیزیک سنتی: در این روش، به جای برداشتن کامل لایه سطحی قرنیه، برشی کوچک با استفاده از ابزار مکانیکی ایجاد و یک فلپ از روی قرنیه برداشته می‌شد.
- فمتولیزیک: مشابه لیزیک سنتی، در این روش نیز یک فلپ روی قرنیه ایجاد می‌شود، اما برخلاف روش سنتی، برای ایجاد این فلپ از لیزر فوق سریع به جای ابزار مکانیکی استفاده می‌گردد.
- پی آر کی (PRK): در عمل پی آر کی، لایه سطحی قرنیه به طور کامل برداشته می‌شود و در همان محل هم لیزر انجام می‌شود.
- اسمایل (SMILE): اسمایل (استخراج لنتیكول با برش كوچك) روشی مشابه فمتولیزیک است، با این تفاوت که لیزر، ناحیه بسیار کوچک‌تری را برش می‌دهد.
در مقالات قبلی به طور کامل همه‌ی روش های حذف عینک را مقایسه کرده‌ایم. لطفا پادکست صفرتا‌صد عمل لیزیک چشم را به طور دقیق گوش دهید.
جمع‌بندی نهایی
همانطور که اشاره شد فمتولیزیک به دلیل استفاده از لیزر به جای ابزارهای مکانیکی برای ایجاد فلپ در قرنیه، نسبت به لیزیک سنتی از مزیت‌هایی برخوردار است. این مزایا شامل سرعت بهبود بالاتر و احتمال کمتر بروز عوارض جانبی می‌شود. در تمامی روش‌های جراحی انکساری چشم، هدف نهایی، تغییر شکل قرنیه با لیزر برای رفع مشکلات بینایی مانند نزدیک‌بینی و دوربینی است. توصیه ما به شما این است که هرگز فراموش نکنید که تنها جراح قادر به تشخیص بهترین روش برداشتن عینک برای شما خواهد بود.
منابع
- American Academy of Opthalmology. (2015.) Eye Health Statistics.
- American Refractory Surgery Council. (n.d.) What Types of Vision Problems Does Refractive Surgery Correct?
https://americanrefractivesurgerycouncil.org/what-types-of-vision-problems-does-refractive-surgery-correct/ - Moshirfar M, Bennett P, Ronquillo Y. (2020.) Laser in situ keratomileusisTrusted Source. In: StatPearls.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK555970/Trusted Source - Reinstein DZ, Archer TJ, Gobbe M. (2012.) The history of LASIKTrusted Source. J Refract Surg.
https://www.healio.com/ophthalmology/journals/jrs/2012-4-28-4/%7Ba544986b-091a-4574-ad88-91a52a53259b%7D/the-history-of-lasik - U.S. Food and Drug Administration. (2018.) What are the risks and how do I find the right doctor for me?
https://www.fda.gov/medical-devices/lasik/what-are-risks-and-how-can-i-find-right-doctor-meTrusted Source - U.S. Food and Drug Administration. (2018.) What should I expect before, during, and after surgery?
https://www.fda.gov/medical-devices/lasik/what-should-i-expect-during-and-after-surgeryTrusted Source - U.S. Food and Drug Administration. (2018.) When is LASIK not for me?
https://www.fda.gov/medical-devices/lasik/when-lasik-not-meTrusted Source - VSP. (n.d.) How much does LASIK cost?
https://www.vsp.com/eyewear-wellness/lasik-glasses-lenses/lasik-eye-surgery-cost - VSP. (n.d.) How much does LASIK cost?
https://www.healthline.com/health/eye-health/femto-lasik
