ورم ملتحمه چشم

مقدمه

ورم ملتحمه چشم، که به آن کنژنکتیویت نیز گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین التهاب‌های چشمی است که می‌تواند افراد در هر سنی، از جمله کودکان و بزرگسالان را مبتلا کند. این بیماری در اثر ورود باکتری، ویروس یا سایر عوامل عفونی به چشم ایجاد می‌شود. علائم ورم ملتحمه شامل سوزش و خارش چشم، قرمزی و صورتی شدن سفیدی چشم، ریزش اشک، احساس وجود جسم خارجی در چشم، پلک‌های چسبنده و ترشحات چرکی یا مخاطی از چشم می‌باشد. مناطق گرم و خشک، مکان‌های شلوغ و پر از جمعیت، مهدکودک‌ها و مدارس از جمله مکان‌هایی هستند که خطر ابتلا به ورم ملتحمه در آن‌ها بیشتر است.

این بیماری معمولاً طی چند روز به خودی خود بهبود می‌یابد. با این حال، اگر علائم بیش از چند روز طول بکشد یا بدتر شوند، ممکن است ورم ملتحمه مزمن باشد. ورم ملتحمه مزمن می‌تواند ناشی از آلرژی، خشکی چشم یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای باشد و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند آسیب به قرنیه و از دست دادن بینایی شود.

تشخیص ورم ملتحمه حاد و مزمن

علائم ورم ملتحمه حاد و مزمن مشابه یکدیگر هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:

• سوزش و خارش چشم
• قرمزی و صورتی شدن سفیدی چشم
• ریزش اشک
• احساس وجود جسم خارجی در چشم
• پلک‌های چسبنده، به خصوص در صبح
• ترشحات چرکی یا مخاطی از چشم

پیشنهاد می‌کنیم تا در صورت مشاهده هرگونه علائم ورم ملتحمه، به چشم پزشک مراجعه کنید تا نوع و علت بیماری شما به درستی تشخیص داده شده و روند درمان را شروع کنید. در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر ورم ملتحمه، علائم و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.

عوامل زمینه ای ورم ملتحمه چشم

همانطور که پیشتر گفته شد ورم ملتحمه چشم، در اثر التهاب ملتحمه، غشای شفافی که قسمت جلویی چشم (صلبیه) و داخل پلک را می‌پوشاند، ایجاد می‌شود. این التهاب می‌تواند ناشی از عفونت، آلرژی یا عوامل تحریک‌کننده باشد.

1. عوامل عفونی

• باکتری‌ها: شایع‌ترین علت ورم ملتحمه حاد ناشی از باکتری‌هایی مانند استافیلوکوک یا استرپتوکوک می‌باشند. قرمزی، ترشحات چرکی و غلیظ، پوسته شدن پلک‌ها، خارش، سوزش از علائم ورم ملتحمه حاد باکتریایی می‌باشند. این مورد مسری است و می‌تواند از طریق تماس با فرد آلوده یا اشیاء آلوده منتقل شود و معمولا برای درمان آن از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی استفاده می‌شود.
• ویروس‌ها: این موارد یکی از شایع ترین علت های ورم ملتحمه حاد می‌باشند که مانند ویروس سرماخوردگی یا آدنوویروس‌ها می‌توانند باعث ایجاد این بیماری شوند. قرمزی، ترشحات آبکی، خارش، سوزش چشم از علائم این ورم ملتحمه ویروسی می‌باشند که معمولاً طی 1 تا 2 هفته بدون درمان بهبود می‌یابد. هرچند آدنوویروس درصورتی که درگیری قرنیه بدهد می تواند حتی تا 2 سال باعث التهاب و تاری دید شود.
• قارچ‌ها: معمولاً باعث ورم ملتحمه مزمن می‌شوند.

2. عوامل آلرژیک

گرده گیاهان، موی حیوانات، گرد و غبار، کپک، دود و عطر ها می‌توانند از علل آلژیک ایجاد ورم ملتحمه چشم باشند. قرمزی، خارش، سوزش، ریزش اشک، پلک‌های پف کرده از علائم این مورد می‌باشند که ممکن است با علائم آلرژی در سایر نقاط بدن مانند آبریزش بینی یا عطسه همراه باشد. برای درمان این مورد از داروهای ضد حساسیت، اشک مصنوعی استفاده می‌شود.

3. عوامل تحریک‌کننده

مواد شیمیایی، مانند کلر موجود در استخرها، دود سیگار، خشکی چشم و برخی از داروها نیز از عوامل تحریک کننده ی ورم ملتحمه چشم می‌باشند. قرمزی، سوزش، خارش، ریز اشک از علائم این مورد می‌باشد که معمولاً پس از حذف عامل محرک برطرف می‌شود. برای درمان این مورد از اشک مصنوعی، کمپرس سرد استفاده می‌شود.

4. عوامل زمینه‌ای

• بیماری‌های آلرژیک: مانند اگزما، آسم و رینیت آلرژیک
• بیماری‌های خودایمنی: مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس
• خشکی چشم: به خصوص در افراد مسن
• کمبود ویتامین: مانند ویتامین A

ورم ملتحمه چشم در کودکان

ورم ملتحمه چشم، که به “چشم صورتی” نیز معروف است، التهاب و قرمزی ملتحمه را به دنبال دارد. ملتحمه، غشای نازکی است که سطح داخلی پلک‌ها و قسمت سفید چشم (صلبیه) را می‌پوشاند. این عارضه در کودکان بسیار شایع است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد.

علل ورم ملتحمه در کودکان

• عفونت: شایع‌ترین علت ورم ملتحمه در کودکان، عفونت‌های ویروسی هستند که می‌توانند از طریق تماس نزدیک با فرد آلوده یا از طریق سطوح آلوده منتقل شوند. سایر عوامل عفونی شامل باکتری‌ها، کلامیدیا و سوزاک هستند که می‌توانند از طریق تماس مستقیم با ترشحات آلوده یا از طریق زایمان آلوده منتقل شوند.
• آلرژی: ورم ملتحمه آلرژیک، که به “التهاب ملتحمه بهاره” نیز معروف است، به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن به مواد حساسیت‌زا مانند گرده‌ها، دود، شوره حیوانات و سایر آلرژن‌ها ایجاد می‌شود. عواملی مانند گرد‌و‌غبار و آفتاب باعث تشدید علائم می شوند.
• محرک‌ها: مواردی مانند آلودگی هوا، دود سیگار، کلر استخر و قطرات چشمی می‌توانند چشم را تحریک کرده و باعث ورم ملتحمه شوند.

در صورت مشاهده علائم ورم ملتحمه، چه باید کرد؟

1. مراجعه به پزشک: در اسرع وقت به یک متخصص چشم‌پزشکی مراجعه کنید تا بیماری شما به درستی تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرد.
2. معاینه و نمونه‌گیری: چشم پزشک، چشم شما را معاینه کرده و در صورت نیاز، از ترشحات چشم نمونه‌گیری می‌کند تا نوع باکتری یا عامل آلرژی‌زا را تعیین کند.
3. انتخاب روش درمانی مناسب: بر اساس علت ورم ملتحمه، پزشک روش درمانی مناسب را برای شما تجویز خواهد کرد.

درمان ورم ملتحمه آلرژیک

• قطره‌های چشمی استروئیدی: برای کاهش التهاب و قرمزی چشم
• آنتی‌هیستامین: برای کاهش علائمی مانند خارش و آبریزش چشم

نکات مهم در درمان ورم ملتحمه آلرژیک

• تا حد امکان از مالیدن چشم‌ها خودداری کنید. چراکه مالش مکرر چشم ها می تواند باعث آسیب چشمی و ابتلا به قوزقرنیه شود.
• از قطره‌ اشک مصنوعی برای جلوگیری از چسبیدن مواد آلرژی‌زا به سطح ملتحمه چشم استفاده کنید.
• از کمپرس سرد برای کاهش التهاب خفیف استفاده کنید.
• از محیط های گرم و آفتابی و حاوی گرد و غبار یا گروه های گل ها دوری کنید.
• استفاده از عینک آفتابی مناسب و کلاه جلودار توصیه می شود.

درمان ورم ملتحمه باکتریایی

• قطره‌های چشمی یا پمادهای آنتی‌بیوتیک: برای از بین بردن باکتری‌های عامل عفونت استفاده می‌شود.

نکات مهم در درمان ورم ملتحمه باکتریایی

• دوره درمان را حتماً کامل کنید، حتی اگر علائم شما زودتر از بین برود.
• این نوع ورم ملتحمه معمولاً در طی یک تا دو هفته درمان می‌شود.
• سعی کنید دستمال و یا دست آلوده را به سطوح مشترک مثل دستگیره در نزنید تا بیماری به سایرین منتقل نشود.

1. تغییر سبک زندگی

• از سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید.
• به طور مرتب دست‌های خود را بشویید، به خصوص بعد از تماس با چشم‌ها.
• از به اشتراک گذاشتن حوله، ملافه و سایر لوازم شخصی خودداری کنید.
• اگر آلرژی دارید، از قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها مانند گرده‌ها و شوره حیوانات خودداری کنید.

2. داروهای دیگر

در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تسکین علائم، داروهای دیگری مانند ضد احتقان یا مسکن تجویز کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

• اگر قرمزی چشم شما بیش از 2 تا 3 روز طول کشید.
• درصورتی که ترشحات چشم شما چرکی یا مخاطی است.
• اگر درد چشم دارید.
• درصورتی که دید شما تار شده است.
• اگر به نور حساسیت دارید.
• درصورتی که سابقه ابتلا به بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم یا آب مروارید یا تبخال چشمی دارید.
• اگر روی قرنیه چشم لکه های سفید می بینید.

نتیجه‌گیری

ورم ملتحمه چشم، بیماری شایع و قابل پیشگیری

ورم ملتحمه چشم، که به “کنژنکتیویت” نیز معروف است، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی است که افراد زیادی را درگیر می‌کند. این بیماری در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. در نظر داشته باشید که:

1. ورم ملتحمه به راحتی قابل پیشگیری و درمان است.
2. در صورت مشاهده علائم، مانند قرمزی، خارش، ترشح و چسبندگی پلک‌ها، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
3. عدم درمان ورم ملتحمه می‌تواند منجر به عوارضی مانند زخم قرنیه، عفونت‌های شدید و حتی از دست دادن بینایی شود.
4. با مراجعه به موقع به پزشک و انجام درمان مناسب، می‌توان از بروز عوارض جدی ورم ملتحمه جلوگیری کرد.

برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری توصیه میکنیم تا مرتب دست‌هارا با آب و صابون بشویید، از تماس دست با چشم های خود پرهیز کنید، از حوله و لوازم شخصی مشترک استفاده نکنید و از محیط های آلوده و پرگرد و غبار پرهیز کنید. در صورت ابتلا به این بیماری باید بدانید که:

• درمان ورم ملتحمه به علت آن بستگی دارد.
• ورم ملتحمه ویروسی معمولاً بدون درمان خود به خود برطرف می‌شود.
• ورم ملتحمه آلرژیک با داروهای ضد حساسیت مانند قطره‌های چشمی یا داروهای خوراکی درمان می‌شود.
• ورم ملتحمه باکتریایی با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی درمان می‌شود.

درباره دکتر ماندانا احمدی

من دکتر ماندانا احمدی هستم، دارای فوق تخصص پیوند قرنیه، سگمان قدامی و لیزیک. فارغ التحصیل پزشکی عمومی دانشگاه شهید بهشتی سال ۱۳۷۲ با رتبه ی ممتاز (یک در صد نخبگان) که اکنون پس از 25 سال فعالیت و انجام جراحی های بی شمار در خدمت شما مردم عزیز می باشم.