بیماری هایفما
مقدمه
تصور کنید که در حال انجام فعالیت‌های روزمره خود هستید و ناگهان ضربه‌ای به چشم شما وارد می‌شود. ممکن است در ابتدا فقط کمی درد و تاری دید را تجربه کنید، اما اگر خونریزی در داخل چشم شما رخ داده باشد، ممکن است با یک وضعیت جدی به نام هایفما مواجه باشید. هایفما به معنی وجود خون در اتاق قدامی چشم، فضای بین قرنیه و عنبیه، است. این عارضه می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند گلوکوم (آب سیاه)، آسیب به قرنیه، و حتی از دست دادن بینایی شود. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این مقاله، سعی داریم به طور عمیق به بررسی بیماری هایفما بپردازیم و اطلاعات جامع و مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم. در صورت تمایل، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
بیماری هایفما چیست؟
هایفما (Hyphema) به معنی وجود خون در اتاق قدامی چشم است. اتاق قدامی فضای بین قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم) و عنبیه (قسمت رنگی چشم) می‌باشد. این خونریزی می‌تواند به دنبال ضربه به چشم، جراحی چشم و یا به ندرت به طور خود به خودی رخ دهد. شدت هایفما می‌تواند از خفیف (مقدار کمی خون) تا شدید (پر شدن کل اتاق قدامی با خون) متفاوت باشد. در موارد شدید، خون می‌تواند باعث افزایش فشار داخل چشم و آسیب به ساختارهای حساس چشم شود.
علل بیماری هایفما چیست؟
همانطور که اشاره شد، شایع‌ترین علت هایفما ضربه به چشم است. این ضربه می‌تواند در اثر حوادث مختلف زیر ایجاد شود:
- تصادفات رانندگی
- ورزش‌های تماسی مانند بسکتبال، فوتبال و بوکس
- افتادن از ارتفاع یا روی زمین
- ضربه با اجسام تیز یا کند مانند چاقو، قیچی، توپ یا سنگ
- خشونت خانگی یا کودک آزاری
علاوه بر ضربه به چشم، سایر علل هایفما عبارتند از:
- جراحی چشم: هایفما می‌تواند به عنوان یک عارضه نادر پس از جراحی‌های چشم مانند جراحی آب مروارید، جراحی گلوکوم و پیوند قرنیه رخ دهد.
- اختلالات انعقادی: افرادی که دارای اختلالات انعقادی مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند هستند، بیشتر در معرض خطر هایفما هستند، حتی در صورت ضربات خفیف به چشم.
- نئوواسکولاریزاسیون عنبیه: رشد غیرطبیعی عروق خونی در عنبیه می‌تواند منجر به Hyphema خود به خودی شود. این عارضه معمولاً در افرادی که دیابت داشته و یا به بیماری‌های چشمی مانند رتینوپاتی دیابتی مبتلا هستند، رخ می‌دهد.
- تومورهای چشم: به ندرت، تومورهای چشم می‌توانند باعث هایفما شوند. این تومورها می‌توانند خوش خیم یا بدخیم باشند.
- عفونت‌های چشم: برخی عفونت‌های چشم مانند تبخال چشمی می‌توانند باعث هایفما شوند.
- مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروها مانند آسپرین، وارفارین و سایر داروهای ضد انعقادی می‌تواند خطر این بیماری را افزایش دهد. این داروها باعث رقیق شدن خون و افزایش خطر خونریزی می‌شوند.
علائم بیماری هایفما چیست؟
علائم هایفما می‌توانند بسته به شدت خونریزی و علت آن متفاوت باشند. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:
1.تاری دید: وجود خون در اتاق قدامی چشم می‌تواند مانع از عبور نور به شبکیه شده و منجر به تاری دید گردد. شدت تاری دید به مقدار خون در اتاق قدامی بستگی دارد و می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد.
2.درد چشم: Hyphema می‌تواند باعث درد چشم شود؛ به خصوص اگر با افزایش فشار چشم همراه باشد. درد نیز می‌تواند به صورت یک درد خفیف و مداوم و یا به صورت یک درد شدید و تیز باشد.
3.قرمزی چشم: وجود خون در اتاق قدامی چشم باعث قرمزی چشم می‌شود. قرمزی می‌تواند در کل چشم و یا فقط در قسمتی از آن باشد.
4.حساسیت به نور: برخی افراد مبتلا به Hyphema ممکن است حساسیت به نور (فتوفوبی) داشته باشند. این حساسیت می‌تواند باعث درد و ناراحتی در چشم در معرض نور شود.
5.مشاهده خون در چشم: در موارد شدید این بیماری، ممکن است بتوانید خون را در اتاق قدامی چشم خود مشاهده کنید. این خون ممکن است به صورت یک لایه قرمز رنگ در پایین قرنیه و یا به صورت یک توده خون در اتاق قدامی ظاهر شود.
6.تهوع و استفراغ: در برخی موارد، Hyphema می‌تواند باعث تهوع و استفراغ شود؛ به خصوص اگر با افزایش فشار داخل چشم همراه باشد.
7.سردرد: در برخی موارد، هایفما می‌تواند باعث سردرد شود.
راه تشخیص بیماری هایفما چیست؟
تشخیص هایفما معمولاً با معاینه چشم توسط چشم پزشک انجام می‌شود. چشم پزشک با استفاده از یک لامپ شکافی می‌تواند اتاق قدامی چشم را بررسی نموده و وجود خون را تشخیص دهد. لامپ شکافی یک میکروسکوپ خاص است که به چشم پزشک اجازه می‌دهد ساختارهای داخلی چشم را با جزئیات مشاهده نماید.
در برخی موارد، ممکن است برای بررسی بیشتر و ارزیابی سایر ساختارهای چشم، آزمایشات تکمیلی زیر انجام شوند:
- تونومتری: این آزمایش برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم انجام می‌شود. افزایش فشار داخل چشم می‌تواند منجر به گلوکوم و آسیب به عصب بینایی شود.
- افتالموسکوپی: این آزمایش برای بررسی شبکیه و عصب بینایی انجام می‌شود. Hyphema می‌تواند باعث آسیب به این ساختارها شود.
- تصویربرداری: در برخی موارد، ممکن است برای بررسی بیشتر ساختارهای چشم و تشخیص علت هایفما، از تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده شود.
روش درمان بیماری هایفما چیست؟
هدف از درمان هایفما جلوگیری از عوارض و بهبود بینایی است. درمان می‌تواند بسته به شدت بیماری، علت آن و وجود سایر مشکلات چشمی متفاوت باشد. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
- استراحت: اولین درمان هایفما، استراحت تقریبا مطلق در حالت نیمه نشسته (زاویه 45 درجه) می باشد که باعث رسوب خونریزی و جلوگیری از خونریزی مجدد می شود.
استراحت و خودداری از فعالیت‌های سنگین می‌تواند به جذب خون در اتاق قدامی چشم کمک کند. در طی دوره استراحت، باید از فعالیت‌هایی که می‌توانند باعث افزایش فشار داخل چشم شوند، مانند خم شدن، بلند کردن اجسام سنگین و ورزش کردن، خودداری نمایید.
- بالا نگه داشتن سر: بالا نگه داشتن سر در هنگام خواب می‌تواند به جلوگیری از تجمع خون در اتاق قدامی چشم کمک کند. برای این کار، می‌توانید از دو یا سه بالش استفاده کنید.
- محافظ چشم: در برخی موارد، ممکن است چشم پزشک به شما توصیه کند که از محافظ چشم استفاده کنید. محافظ چشم می‌تواند از چشم شما در برابر ضربه و آسیب بیشتر محافظت کند.
- قطره‌های چشمی: چشم پزشک ممکن است قطره‌های چشمی مانند قطره‌های استروئیدی برای کاهش التهاب و قطره‌های سیکلوپلژیک برای گشاد کردن مردمک تجویز نماید. قطره‌های استروئیدی می‌توانند به کاهش التهاب و تورم چشم کمک نموده و قطره‌های سیکلوپلژیک می‌توانند به کاهش درد و اسپاسم عضلات چشم کمک کنند.
- داروهای خوراکی: در برخی موارد، ممکن است داروهای خوراکی مانند داروهای ضد درد و داروهای ضد تهوع تجویز شوند. داروهای ضد درد می‌توانند به کاهش درد چشم کمک نموده و داروهای ضد تهوع می‌توانند به کاهش تهوع و استفراغ کمک کنند.
- جراحی: در موارد شدید هایفما که با افزایش فشار داخل چشم یا آسیب به سایر ساختارهای چشم همراه است، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی می‌تواند شامل شستشوی اتاق قدامی چشم برای برداشتن خون و لخته و یا درمان سایر مشکلات چشمی باشد.
راه پیشگیری از بیماری هایفما چیست؟
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری Hyphema نکات زیر را لحاظ فرمایید:
- استفاده از عینک محافظ: استفاده از عینک محافظ در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی، کار با ابزار و ماشین آلات و در هر موقعیت دیگری که خطر آسیب به چشم وجود دارد، می‌تواند به پیشگیری از هایفما کمک کند.
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و اختلالات انعقادی می‌تواند خطر هایفما را کاهش دهد. اگر به این بیماری‌ها مبتلا هستید، حتماً به طور منظم به پزشک خود مراجعه نموده و دستورالعمل‌های او را دنبال کنید.
- مراجعه به چشم پزشک به طور منظم: مراجعه منظم به چشم پزشک برای معاینه، می‌تواند به تشخیص و درمان به موقع مشکلات چشمی مانند هایفما کمک کند. در این شرایط چشم پزشک می‌تواند چشم شما را به طور کامل بررسی نموده و هرگونه مشکل را در مراحل اولیه تشخیص دهد.
مراقبت های بعد از درمان هایفما کدامند؟
بعد از درمان Hyphema، نکات زیر را به دقت رعایت فرمایید:
1. رعایت دستورات پزشک:
بعد از درمان هایفما، باید دستورات پزشک را به دقت دنبال کنید. این دستورات ممکن است شامل استفاده از قطره‌های چشمی، مصرف داروهای خوراکی و مراجعه به چشم پزشک برای معاینه باشند.
2. خودداری از فعالیت‌های سنگین:
تا زمانی که چشم پزشک به شما اجازه نداده است، از فعالیت‌های سنگین مانند ورزش کردن، بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن خودداری کنید. چراکه این فعالیت‌ها می‌توانند فشار داخل چشم را افزایش داده و منجر به خونریزی مجدد شوند.
3. محافظت از چشم در برابر نور خورشید:
در صورت حساسیت به نور، از عینک آفتابی با کیفیت استفاده کنید تا چشم شما در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید محافظت شود. حتی در روزهای ابری نیز از عینک آفتابی استفاده کنید، زیرا اشعه ماوراء بنفش می‌تواند از ابرها عبور کند.
4. خودداری از مالش چشم:
مالش چشم می‌تواند باعث آسیب بیشتر به چشم و خونریزی مجدد شود. اگر چشم شما خارش دارد، سعی کنید با استفاده از یک پارچه نخی تمیز و نرم آن را به آرامی تمیز کنید.
5. رعایت بهداشت چشم:
دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید؛ به خصوص قبل از لمس چشم یا استفاده از قطره‌های چشمی. همچنین از اشتراک گذاری لوازم آرایشی چشم و حوله با دیگران خودداری نمایید.
6. مصرف داروها طبق دستور پزشک:
داروهای تجویز شده توسط پزشک، از جمله قطره‌های چشمی و داروهای خوراکی را به طور منظم و طبق دستور مصرف کنید. از مصرف خودسرانه داروها یا تغییر دوز آنها خودداری نموده و در صورت تجربه هرگونه عارضه یا سوالی در مورد داروها، با پزشک خود تماس بگیرید.
7. مراجعه منظم به چشم پزشک:
مراجعه منظم به چشم پزشک برای معاینه چشم پس از درمان هایفما بسیار مهم است. چشم پزشک می‌تواند وضعیت چشم شما را بررسی نموده، عوارض احتمالی را تشخیص داده و در صورت نیاز، درمان‌های مناسب را تجویز نماید. حتماً تمام جلسات معاینه را طبق برنامه ریزی انجام داده و در صورت تجربه هرگونه تغییر در بینایی یا سایر علائم، فوراً به چشم پزشک مراجعه نمایید.
8. کنترل فشار خون:
فشار خون بالا می‌تواند خطر خونریزی مجدد در چشم را افزایش دهد. اگر فشار خون بالا دارید، حتماً به طور منظم به پزشک خود مراجعه نموده و فشار خون خود را کنترل کنید.
9. اجتناب از مصرف الکل و دخانیات:
مصرف الکل و دخانیات می‌تواند خطر عوارض چشمی را افزایش دهد. سعی کنید از مصرف این مواد خودداری کنید.
10. رژیم غذایی سالم:
مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C و K می‌تواند به بهبود زخم‌ها و کاهش خطر خونریزی کمک کند. میوه‌ها و سبزیجات تازه، به خصوص مرکبات، کیوی و سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم بروکلی، منابع خوب این ویتامین‌ها هستند.
11. کنترل استرس:
استرس می‌تواند فشار خون را افزایش داده و خطر خونریزی مجدد در چشم را افزایش دهد. سعی کنید استرس خود را با استفاده از روش‌های آرامش بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق کنترل کنید.
مضرات و عوارض هایفما کدامند؟
عوارض احتمالی هایفما عبارتنداز:
- گلوکوم (آب سیاه): افزایش فشار داخل چشم می‌تواند منجر به گلوکوم و آسیب به عصب بینایی شود. گلوکوم می‌تواند موجب از دست دادن بینایی گردد.
- آسیب به قرنیه: خون در اتاق قدامی چشم می‌تواند باعث ایجاد رنگ گرفتگی روی قرنیه و تاری دید شود. در موارد شدید، ممکن است نیاز به پیوند قرنیه باشد.
- کاتاراکت (آب مروارید): هایفما می‌تواند خطر ابتلا به کاتاراکت را افزایش دهد. کاتاراکت باعث کدر شدن عدسی چشم و تاری دید می‌شود.
- از دست دادن بینایی: در موارد شدید این بیماری که با افزایش فشار داخل چشم یا آسیب به سایر ساختارهای چشم همراه است، ممکن است بینایی به طور کامل یا جزئی از دست برود.
چه زمانی به چشم پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه هرگونه علائم هایفما، مانند تاری دید، درد چشم، قرمزی چشم، و مشاهده خون در چشم، باید فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید. همچنین، پس از ضربه به چشم، حتی اگر علائمی ندارید، به چشم پزشک مراجعه کنید تا چشم شما معاینه شود.
سخن پایانی (بیماری هایفما)
هایفما یک عارضه چشمی است که می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند از دست دادن بینایی شود. تشخیص و درمان به موقع این بیماری بسیار مهم است. با رعایت نکات پیشگیری مانند استفاده از عینک محافظ و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، می‌توان خطر هایفما را کاهش داد. در صورت تجربه هرگونه علائم هایفما، باید فوراً به چشم پزشک مراجعه نمایید.
از همراهی شما عزیزان صمیمانه سپاسگزاریم.
