آیا انجام عمل لیزیک و لازک برای مبتلایان به قوزقرنیه مجاز است؟
مقدمه
قوزقرنیه یک بیماری پیشرونده چشمی است که در آن قرنیه، لایه شفاف جلوی چشم، نازک شده و به تدریج از حالت کروی و گنبدی شکل طبیعی خود خارج گشته و به شکل مخروط در می‌آید. این تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد مشکلات بینایی مانند تاری دید، دوبینی، حساسیت به نور و دید ناواضح می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به قوزقرنیه برای اصلاح دید خود به عینک یا لنزهای تماسی متکی هستند. از طرف دیگر، پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه جراحی‌های لیزری چشم مانند لیزیک، لازک، فمتولیزیک، فمتواسمایل، PRK و TransPRK، امید تازه‌ای برای رهایی از عینک و لنز در افراد مبتلا به عیوب انکساری ایجاد کرده اند. اما سوال اصلی اینجاست: آیا انجام عمل لیزیک و لازک برای مبتلایان به قوزقرنیه مجاز است؟ یا انجام این عمل‌ها برای آنها ممنوع است؟
در این مقاله جامع، به بررسی دقیق این موضوع می‌پردازیم و با استناد به منابع معتبر علمی، خطرات و عوارض احتمالی لیزیک و لازک برای مبتلایان به قوزقرنیه را شرح می‌دهیم. همچنین، جایگزین‌های مناسب برای این عمل‌ها را معرفی کرده و در نهایت، توصیه‌های مهمی برای حفظ سلامت چشم این افراد ارائه خواهیم کرد. هدف ما ارائه اطلاعات کامل و دقیق به شماست تا بتوانید با آگاهی کامل در مورد روش‌های اصلاح دید خود تصمیم‌گیری کنید. با ما همراه باشید.
قوزقرنیه چیست و چه علائمی دارد؟
همانطور که در مقدمه اشاره شد، قوزقرنیه یا کراتوکونوس (Keratoconus) بیماری است که ساختار قرنیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. قرنیه سالم، شکلی شبیه به نیمکره دارد و وظیفه اصلی آن، شکست نور و تمرکز آن بر روی شبکیه است تا تصویری واضح ایجاد شود. دربیماری قوزقرنیه، قرنیه به مرور زمان نازک و ضعیف شده و برآمدگی مخروطی شکل پیدا می‌کند. این تغییر شکل، انحنای طبیعی قرنیه را به هم می‌زند و باعث ایجاد عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم نامنظم می‌شود.
علائم قوزقرنیه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تاری دید: شایع‌ترین علامت قوزقرنیه، تاری دید است که با عینک معمولی به طور کامل اصلاح نمی‌شود.
- دوبینی: به ویژه در یک چشم
- حساسیت به نور: افراد مبتلا به قوزقرنیه ممکن است به نور شدید حساسیت داشته باشند.
- هاله بینی: دیدن هاله در اطراف منابع نور
- تغییر مکرر نمره عینک: نیاز به تغییر مداوم نمره عینک، به خصوص افزایش آستیگماتیسم
- مشکل دید در شب: دید ضعیف در تاریکی
- خارش و تحریک چشم
تشخیص قوزقرنیه توسط چشم‌پزشک و با استفاده از معاینات تخصصی مانند توپوگرافی قرنیه (بررسی انحنای سطح قرنیه) و پاکی‌متری (اندازه‌گیری ضخامت قرنیه) انجام می‌شود.
آیا انجام عمل لیزیک و لازک برای مبتلایان به قوزقرنیه مجاز است؟
خیر انجام عمل لیزیک و لازک برای مبتلایان به قوزقرنیه مجاز نیست؟
لیزیک و لازک دو روش جراحی لیزری رایج برای اصلاح عیوب انکساری هستند. در عمل لیزیک چشم، ابتدا یک لایه نازک از سطح قرنیه (فلپ) با استفاده از تیغه میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند (در روش فمتولیزیک) برداشته می‌شود. سپس با استفاده از لیزر اگزایمر، بافت زیرین قرنیه تراشیده شده و شکل آن برای اصلاح عیب انکساری تغییر داده می‌شود. در نهایت، فلپ برداشته شده به جای خود برگردانده می‌شود.
در عمل لازک (LASEK)، لایه سطحی قرنیه (اپیتلیوم) با استفاده از الکل رقیق شده، شل شده و کنار زده می‌شود. سپس لیزر اگزایمر بر روی بافت زیرین قرنیه تابیده می‌شود و پس از اصلاح عیب انکساری، لایه اپیتلیوم دوباره به جای خود برگردانده می‌شود.
حال چرا این روش‌ها برای افراد مبتلا به قوزقرنیه خطرناک هستند؟
همانطور که قبلاً توضیح داده شد، در قوزقرنیه، قرنیه نازک و ضعیف است. انجام عمل لیزیک و لازک، با برداشتن لایه‌ای از بافت قرنیه، باعث نازک‌تر شدن بیشتر قرنیه می‌شود. این امر می‌تواند منجر به اکتازی قرنیه گردد. اکتازی قرنیه یک عارضه جدی است که در آن قوزقرنیه به سرعت پیشرفت می‌کند و می‌تواند منجر به کاهش شدید بینایی و نیاز به پیوند قرنیه شود.
علاوه بر این، در قوزقرنیه، قرنیه شکل نامنظمی دارد. لیزر اگزایمر که در لیزیک و لازک استفاده می‌شود، برای تراشیدن قرنیه‌های با شکل منظم طراحی شده است. تابش لیزر بر روی قرنیه نامنظم در قوزقرنیه می‌تواند منجر به نتایج غیرقابل پیش‌بینی، ایجاد عیوب انکساری جدید، پخش نور، هاله بینی و کاهش کیفیت بینایی شود.
بنابراین، به دلیل خطرات و عوارض جدی، انجام عمل لیزیک و لازک برای افراد مبتلا به قوزقرنیه توصیه نمی‌شود و در اکثر مراکز چشم‌پزشکی معتبر دنیا، این عمل‌ها برای این افراد انجام نمی‌شوند. لازم به ذکر است که در موارد قوزقرنیه خفیف با شماره عینک های زیر 3 و سن بالای 30 سال امکان جراحی های لازک، PRK و یا جراحی دومرحله ای کراس لینکینگ و PRK وجود دارد.
عمل های جراحی جایگزین لیزیک و لازک برای افراد مبتلا به قوزقرنیه کدامند؟
خوشبختانه، روش‌های جایگزین ایمن و موثری برای اصلاح دید در افراد مبتلا به قوزقرنیه وجود دارند. انتخاب روش مناسب به شدت قوزقرنیه، ضخامت قرنیه، سن بیمار و سبک زندگی او بستگی دارد و باید توسط چشم‌پزشک متخصص تعیین شود.
عمل های جراحی جایگزین لیزیک و لازک برای افراد مبتلا به قوزقرنیه عبارتنداز:
1. لنزهای تماسی سخت (RGP):
این لنزها از مواد سخت و نفوذپذیر به گاز ساخته شده‌اند و می‌توانند سطح نامنظم قرنیه را پوشانده و دید واضحی ایجاد کنند. لنزهای RGP به ویژه در مراحل اولیه قوزقرنیه بسیار موثر هستند و می‌توانند پیشرفت بیماری را نیز کند کنند.
2. لنزهای هیبریدی:
این لنزها ترکیبی از لنزهای سخت و نرم هستند. مرکز لنز سخت بوده و دید واضحی ایجاد می‌کند، در حالی که لبه‌های آن نرم بوده و راحتی بیشتری برای بیمار فراهم می‌کنند.
3. لنزهای اسکلرال:
این لنزها بزرگ‌تر از لنزهای RGP هستند و روی صلبیه (سفیدی چشم) قرار می‌گیرند. فضای بین لنز و قرنیه با محلول نمکی پر می‌گردد که باعث می‌شود لنز به قرنیه آسیب نرسانده و دید بسیار خوبی برای بیمار فراهم کند. لنزهای اسکلرال برای موارد شدید قوزقرنیه مناسب هستند.
4. رینگ‌های داخل قرنیه (Intracorneal Ring Segments – ICRS or Intacs):
این رینگ‌ها حلقه‌های کوچک و نیم‌دایره‌ای از جنس الماس مصنوعی PMMA هستند که در داخل بافت قرنیه کاشته می‌شوند. رینگ‌ها با تغییر شکل قرنیه، انحنای آن را منظم‌تر کرده و باعث بهبود بینایی می‌شوند. این روش برای موارد خفیف تا متوسط قوزقرنیه مناسب است.
5. کراس لینکینگ قرنیه (Corneal Cross-Linking – CXL):
این روش درمانی با استفاده از ریبوفلاوین (ویتامین B2) و اشعه ماوراء بنفش (UV) باعث استحکام بخشیدن به بافت قرنیه و جلوگیری از پیشرفت قوزقرنیه می‌شود. کراس لینکینگ می‌تواند به تنهایی یا همراه با سایر روش‌های اصلاح دید مانند رینگ‌های داخل قرنیه استفاده شود.
6. کاشت لنز داخل چشمی (Phakic IOL):
در این روش، یک لنز مصنوعی (مشابه لنزهای تماسی) در داخل چشم و جلوی عدسی طبیعی چشم کاشته می‌شود. این روش برای اصلاح نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم در افراد مبتلا به قوزقرنیه که کاندید مناسبی برای لیزیک و لازک نیستند، مناسب است. از بهترین جراحی های کاشت لنز داخل چشمی، می توان به عمل جراحی کاشت لنز داخل چشمی ICL اشاره کرد.
7. پیوند قرنیه (Keratoplasty):
این روش آخرین راه حل برای موارد بسیار شدید قوزقرنیه است که با سایر روش‌ها قابل درمان نیستند. در پیوند قرنیه، بخش آسیب‌دیده قرنیه بیمار با قرنیه سالم از یک اهدا کننده جایگزین می‌شود.
توصیه‌های مهم برای افراد مبتلا به قوزقرنیه
افراد مبتلا به قوزقرنیه باید توجه ویژه‌ای به سلامت چشم‌های خود داشته باشند و با رعایت نکات زیر، از پیشرفت بیماری و کاهش بینایی خود جلوگیری کنند:
- معاینات منظم چشم‌پزشکی: مراجعه منظم به چشم‌پزشک (حداقل سالی یک بار) برای بررسی وضعیت قرنیه و پیشرفت بیماری ضروری است. دکتر ماندانا احمدی با تجربه بالا و تخصص خود در زمینه تشخیص و درمان قوزقرنیه، می‌توانند بهترین راهنمایی را به شما ارائه دهند. [برای دریافت نوبت عمل حذف عینک به صفحه “تماس با ما” یا “نوبت‌دهی آنلاین” مراجعه نمایید.]
- استفاده از عینک یا لنز تجویزی: استفاده از عینک یا لنزهای تماسی مناسب می‌تواند به بهبود بینایی و کاهش فشار بر روی قرنیه کمک کند.
- پرهیز از مالش چشم‌ها: مالش چشم‌ها می‌تواند باعث تحریک و نازک‌تر شدن بیشتر قرنیه شود.
- محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه UV: استفاده از عینک آفتابی با محافظت UV مناسب در برابر نور خورشید توصیه می‌شود.
- رژیم غذایی سالم: مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C و E می‌تواند به حفظ سلامت قرنیه کمک کند.
- کنترل آلرژی‌های چشمی: در صورت وجود آلرژی چشمی، درمان مناسب برای کنترل علائم و جلوگیری از مالش چشم‌ها ضروری است.
- انتخاب روش مناسب اصلاح دید با مشورت چشم‌پزشک: همانطور که در این مقاله به تفصیل توضیح داده شد، افراد مبتلا به قوزقرنیه باید از انجام عمل‌های لیزیک و لازک خودداری نموده و با مشورت چشم‌پزشک متخصص، بهترین روش جایگزین را برای اصلاح دید خود انتخاب کنند.
سخن پایانی
قوزقرنیه یک بیماری جدی چشمی است که می‌تواند منجر به کاهش شدید بینایی شود. انجام عمل‌های لیزیک و لازک برای افراد مبتلا به قوزقرنیه (به دلیل خطر نازک‌تر شدن قرنیه و تشدید بیماری)، ممنوع است. خوشبختانه، روش‌های جایگزین ایمن و موثری برای اصلاح دید در این افراد وجود دارند که باید با مشورت چشم‌پزشک متخصص انتخاب شوند.
دکتر ماندانا احمدی، با سال‌ها تجربه در زمینه جراحی‌های چشم مانند لیزیک، لازک، فمتولیزیک، فمتواسمایل، PRK ،TransPRK، کاشت لنز ICL، آب مروارید، آب سیاه، کاشت رینگ قرنیه، سوپراکور و … همچنین درمان بیماری‌های چشمی مانند قوزقرنیه، آماده ارائه خدمات تخصصی به شما عزیزان هستند.
از همراهی شما عزیزان صمیمانه سپاسگزاریم.
