تفاوت لیزیک (فمتولیزیک)، لازک (پی آرکی، ترانس پی آرکی)، اسمایل چیست؟
مقدمه
آیا از عینک و لنزهای تماسی خسته شده‌اید و به دنبال روشی برای رهایی از آنها و رسیدن به بینایی ایده‌آل هستید؟ امروزه روش‌های مختلفی برای اصلاح عیوب انکساری چشم مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم با لیزر وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این مقاله، به بررسی سه روش رایج لیزیک (فمتولیزیک)، لازک (پی آرکی، ترانس پی آرکی) و اسمایل می‌پردازیم (تفاوت لیزیک، لازک و اسمایل) و به شما کمک می‌کنیم تا با درک تفاوت‌های آنها، بتوانید بهترین روش را برای اصلاح بینایی خود انتخاب کنید.
تفاوت لیزیک، لازک و اسمایل در چیست؟
همان طور که اشاره شد روش‌های مختلفی برای حذف دائمی عینک وجود دارند که به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- اصلاح سطحی یا ابلیشن سطحی: در این روش، لیزر پس از برداشتن لایه نازکی از سلول‌های قرنیه (اپیتلیوم) به طور مستقیم سطح قرنیه را تراش داده و شکل آن را برای بهبود بینایی تغییر می‌دهد. این روش شامل لازک (LASEK)، پی آرکی (PRK) و ترانس پی آرکی (Trans PRK) می‌شود.
- اصلاح درون استرومای قرنیه: در این روش، لیزر بدون نیاز به برداشتن اپیتلیوم، در داخل لایه میانی قرنیه (استروما) عمل کرده و با ایجاد یک فلپ یا برش نازک، شکل قرنیه را اصلاح می‌کند. این روش شامل لیزیک (Lasik) و اسمایل (SMILE یا Femto-SMILE) می‌شود.
انتخاب روش مناسب برای اصلاح عیوب انکساری چشم به عوامل مختلفی مانند سن، ضخامت قرنیه، نوع و شدت عیب انکساری و همچنین ترجیحات و سبک زندگی فرد بستگی دارد.
روش‌های اصلاح سطحی قرنیه: لازک، PRK و ترانس PRK (لیزیک یا لازک)
در روش‌های اصلاح سطحی قرنیه، لایه نازکی از سلول‌های قرنیه (اپیتلیوم) برداشته می‌شود. سپس لیزر به طور مستقیم سطح قرنیه را برای بهبود بینایی تغییر می‌دهد. این روش شامل LASEK، PRK و ترانس PRK می‌شود.
1. لازک
در این روش، اپیتلیوم با استفاده از الکل 20% به مدت 20 ثانیه شل شده و سپس با سرم شسته می‌شود. اپیتلیوم شل شده برداشته شده و لیزر به طور مستقیم به استروما (لایه میانی قرنیه) تابیده می‌شود تا شکل آن اصلاح شود. در گذشته، اپیتلیوم برداشته شده مجدداً روی قرنیه قرار داده می‌شد؛ اما امروزه به دلیل عدم زنده بودن آن، این کار انجام نمی‌شود و به جای آن، از یک لنز پانسمانی برای تسریع رشد اپیتلیوم جدید استفاده می‌شود. اپیتلیوم جدید ظرف 3 تا 5 روز به طور کامل ترمیم می‌شود.
2. پی آر کی
در روش پی آر کی، برخلاف لازک، اپیتلیوم قرنیه با استفاده از یک تیغ جراحی ظریف به نام هاکی نایف بدون استفاده از الکل برداشته می‌شود. این روش به دلیل عدم استفاده از الکل، اندکی دشوارتر است. زیرا اپیتلیوم زنده و به استروما چسبیده است. با این حال، عدم استفاده از الکل می‌تواند التهاب، درد و سوزش بعد از عمل را در مقایسه با لازک کاهش داده و حتی ترمیم اپی تلیوم را تسریع بخشد. پس از برداشت اپیتلیوم، لیزر به طور مستقیم به استروما و لایه بومن تابیده می‌شود تا شکل قرنیه برای بهبود بینایی اصلاح شود.
در نهایت، برای تسریع روند ترمیم اپیتلیوم، به مدت 4 تا 5 روز از یک لنز تماسی پانسمانی استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که روش های لازک و پی آرکی بسیار نزدیک به یکدیگر هستند. به همین دلیل اصطلاحات “لازک” و “پی آر کی” گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. به طور کلی، در هر دو روش اپیتلیوم قرنیه با یا بدون استفاده از الکل برداشته می‌شود و مراحل بعدی عمل، شامل تاباندن لیزر و استفاده از لنز تماسی پانسمانی، مشابه یکدیگر است.
3. ترانس PRK
در روش ترانس PRK، از لیزر فمتوسکند برای برداشتن اپیتلیوم قرنیه با دقت و ظرافت بالا استفاده می‌شود. این روش برخلاف لازک و پی آرکی که از الکل یا تیغ جراحی برای برداشت اپیتلیوم استفاده می‌شود، مزایای قابل توجهی را به همراه دارد. در ترانس PRK، لیزر فقط به اندازه مورد نیاز اپیتلیوم را برداشته و عمل بدون هیچگونه دخالت دست یا وسیله و تماما با لیزر انجام می شود. به دلیل دقت و ظرافت در برداشت اپیتلیوم، سرعت بهبودی بهتر است. در حالی که در لازک و PRK، ترمیم اپیتلیوم 3 تا 5 روز طول می‌کشد و ممکن است در این مدت فرد درد، سوزش و اشک ریزش را تجربه کند، در ترانس PRK این دوره به 2 تا 3 روز کاهش می‌یابد و ناراحتی بیمار به طور چشمگیری کمتر خواهد بود.
اصلاح درون استرومای قرنیه (فمتولیزیک یا اسمایل)
روش‌های اصلاح درون استرومای قرنیه، شامل لیزیک، فمتولیزیک و اسمایل (فمتواسمایل)، به دلیل عدم نیاز به ترمیم اپیتلیوم، مزایای قابل توجهی نسبت به روش‌های اصلاح سطحی مانند لازک دارند. در این روش‌ها، اپیتلیوم و لایه سطحی استروما دست‌نخورده باقی می‌مانند. بنابراین نیازی به گذراندن دوره ترمیم اپیتلیوم، که می‌تواند با درد، سوزش و تاری دید همراه باشد، وجود ندارد. این امر به طور قابل توجهی بهبودی را سریع‌تر و راحت‌تر می‌کند. لیزر در روش‌های درون استرومای قرنیه، مستقیماً در داخل استروما (لایه میانی قرنیه) اعمال می‌شود و لایه‌های سطحی چشم دست‌نخورده باقی می‌مانند. این امر مزایای دیگری مانند کاهش خطر خشکی چشم و عفونت را نیز به همراه دارد.
مزایای عدم ترمیم اپیتلیوم عبارتند از:
- بهبودی سریع‌تر و راحت‌تر
- کاهش درد، سوزش و تاری دید بعد از عمل
- کاهش خطر خشکی چشم و عفونت
حداقل ضخامت قرنیه:
در روش‌های فمتولیزیک و فمتواسمایل (اسمایل)، به دلیل ایجاد فلپ در استروما، حداقل ضخامت قرنیه قبل از عمل باید 500 میکرون باشد تا پس از اصلاح با لیزر، 400 میکرون ضخامت قرنیه باقی بماند.
لیزیک، ایجاد فلپ با میکروکراتوم (روشی قدیمی‌تر)
در روش لیزیک، برای ایجاد فلپ (لایه نازکی از قرنیه) جهت دسترسی به استروما، از یک چاقوی ظریف به نام میکروکراتوم استفاده می‌شود. میکروکراتوم می‌تواند فلپی با ضخامت بین 160 تا 180 میکرون ایجاد کند، اما به دلیل دقت پایین، گاهی اوقات ضخامت فلپ تا 220 میکرون نیز می‌شود. به همین دلیل، امروزه کمتر از این روش استفاده می‌شود.
پس از ایجاد فلپ، آن را کنار زده و لیزر به طور مستقیم به استرومای باقیمانده تابانده می‌شود تا شکل قرنیه برای بهبود بینایی اصلاح شود. در نهایت، فلپ به جای خود بازگردانده می‌شود. به دلیل دست نخورده بودن اپیتلیوم قرنیه در لیزیک، معمولاً بعد از 2 ساعت درد و سوزشی احساس نمی‌شود و دید فرد به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد. لازم به ذکر است که به دلیل دقت پایین میکروکراتوم در ایجاد فلپ، امروزه به ندرت از روش لیزیک استفاده می‌شود. روش‌های جدیدتر و دقیق‌تر مانند فمتولیزیک جایگزین روش لیزیک قدیمی شده اند.
فمتولیزیک، ایجاد فلپ با لیزر فمتوسکند
در روش فمتولیزیک، از لیزر فمتوسکند با دقت بسیار بالا برای برش اپیتلیوم و لایه سطحی استروما جهت ایجاد فلپ استفاده می‌شود. این روش نسبت به لیزیک که از میکروکراتوم استفاده می‌کند، مزایای قابل توجهی را به همراه دارد. لیزر فمتوسکند در فمتولیزیک، با دقت و ظرافت بسیار بالا، ضخامت فلپ را مطابق با نیاز و برنامه‌ریزی قبلی جراح تنظیم می‌کند. این دقت بالا، امکان ایجاد فلپ‌های نازک تا حد 80 میکرون را نیز فراهم می‌کند. در حالی که در لیزیک، به دلیل عدم دقت کافی میکروکراتوم، گاهی اوقات ضخامت فلپ تا 220 میکرون نیز می‌شد.
مزایای فمتولیزیک در مقایسه با لیزیک عبارتند از:
- دقت و ظرافت بالا در ایجاد فلپ: لیزر فمتوسکند، فلپی با ضخامت و شکل دقیق و مطابق با نیاز جراح ایجاد می‌کند.
- کاهش عوارض: دقت بالای فمتولیزیک، عوارضی مانند برآمدگی فلپ که در لیزیک شایع‌تر است را به حداقل می‌رساند.
- بهبود سریع‌تر: به دلیل ایجاد فلپ نازک‌تر، روند بهبودی در فمتولیزیک سریع‌تر است.
- کیفیت بینایی بهتر: دقت و ظرافت بالای فمتولیزیک، می‌تواند به طور بالقوه کیفیت بینایی را در مقایسه با لیزیک ارتقا دهد.
فمتولیزیک به دلیل مزایای متعددی که دارد، امروزه به عنوان روشی استاندارد برای اصلاح عیوب انکساری چشم با لیزر، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اسمایل (فمتواسمایل)، روشی بدون فلپ برای اصلاح عیوب انکساری
در روش اسمایل، برخلاف لیزیک و فمتولیزیک که از فلپ برای دسترسی به استروما استفاده می‌کنند، هیچ فلپی ایجاد نمی‌شود. در این روش، لیزر با دقت بالا در دو سطح مختلف استروما برش‌هایی ایجاد می‌کند و یک عدسی نازک به نام لنتیکول که دقیقاً به اندازه میزان عیب انکساری چشم طراحی شده است، شکل می‌گیرد. سپس این لنتیکول از طریق یک برش کوچک حدوداً 3 میلیمتری از چشم خارج می‌شود. مزیت اصلی اسمایل در مقایسه با لیزیک و فمتولیزیک، عدم ایجاد فلپ است. این امر اسمایل را به روشی ایده‌آل برای افرادی تبدیل می‌کند که در معرض خطر ضربه به چشم (مانند ورزشکاران) هستند..
مزایای اسمایل:
- عدم ایجاد فلپ: این امر خطر جابجایی فلپ در اثر ضربه را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
- بهبود سریع‌تر: به دلیل عدم ایجاد فلپ، روند بهبودی در اسمایل سریع‌تر است.
- کاهش خطر خشکی چشم: به دلیل عدم دستکاری اپیتلیوم قرنیه، احتمال خشکی چشم در اسمایل کمتر است.
- قابلیت استفاده در شماره های بالاتر: از آنجاکه قسمت های جلوی قرنیه کمتر دستکاری می شوند، امکان اصلاح شماره های بالاتری نسبت به فمتولیزیک را دارد.
فمتواسمایل به دلیل مزایای متعددی که دارد، می‌تواند گزینه مناسبی برای افرادی باشد که به دنبال روشی بدون فلپ، با بهبودی سریع‌تر و کاهش عوارض جانبی برای برداشتن دائمی عینک خود هستند.
سخن پایانی (لیزیک یا لازک)
همان طور که اشاره شد انتخاب روش مناسب برای اصلاح عیوب انکساری چشم، به عوامل مختلفی مانند سن، ضخامت قرنیه، نوع و شدت عیب انکساری، سبک زندگی و ترجیحات فرد بستگی دارد. هر روش مزایا و معایب خاص خود را دارد و هیچ روش واحدی به عنوان “بهترین روش حذف دائمی عینک” برای همه افراد وجود ندارد. امیدواریم مطالعه این مطلب برای شما مفید و کاربردی بوده باشد. شما می توانید پرسش های تکمیلی خود را در قسمت دیدگاه ها در انتهای مقاله مطرح نموده و منتظر پاسخ ما باشید. از همراهی شما عزیزان صمیمانه سپاسگزاریم.
