
مقایسه ی دستگاه های لیزیک: بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک کدام است؟
آخرین بهروزرسانی: ۱۶ مرداد ۱۴۰۴
مقدمه
عمل لیزیک به عنوان یکی از محبوبترین روش های اصلاح عیوب انکساری چشم، میلیون ها نفر را در سراسر جهان از وابستگی به عینک و لنز تماسی رها کرده است. در قلب این جراحی پیشرفته، دستگاه های لیزر دقیق و پیچیدهای قرار دارند که با ظرافت تمام، شکل قرنیه را تغییر داده و دیدی واضح را به ارمغان میآورند. با توجه به تنوع برندها و فناوری های موجود، سوالی که برای بسیاری از متقاضیان این عمل پیش میآید این است که بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک کدام است؟ و مقایسه ی دستگاه های لیزیک بر چه اساسی صورت میگیرد؟ در این مقاله به بررسی جامع این موضوع، معرفی فناوری های مختلف و عواملی که در انتخاب دستگاه مناسب نقش دارند، خواهیم پرداخت.
نقش لیزر در جراحی لیزیک: دو مرحله کلیدی
پیش از ورود به بحث مقایسه ی دستگاه های لیزیک، لازم است به طور خلاصه با نقش لیزر در این جراحی آشنا شویم. عمل لیزیک چشم معمولاً در دو مرحله اصلی و با استفاده از دو نوع لیزر متفاوت (یا گاهی یک لیزر بسیار پیشرفته برای هر دو مرحله) انجام میشود:
- ایجاد فلپ قرنیه: در این مرحله، یک لایه نازک (فلپ) از سطح قرنیه برداشته میشود. به طور سنتی این کار با استفاده از یک وسیله مکانیکی به نام میکروکراتوم انجام میشد، اما امروزه در بسیاری از مراکز پیشرفته، از لیزر فمتوسکند (Femtosecond Laser) برای ایجاد فلپ دقیقتر و ایمنتر استفاده میشود. این روش به “لیزیک تمام لیزری” یا “فمتولیزیک” معروف است.
- اصلاح انحنای قرنیه: پس از کنار زدن فلپ، از لیزر اگزایمر (Excimer Laser) برای تغییر شکل لایه زیرین قرنیه و اصلاح عیب انکساری (نزدیکبینی، دوربینی یا آستیگماتیسم) استفاده میشود. این لیزر با تبخیر دقیق بافت قرنیه، انحنای آن را به گونهای تغییر میدهد که نور به درستی روی شبکیه متمرکز شود.
بنابراین، وقتی صحبت از بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک میشود، باید هم به کیفیت لیزر فمتوسکند (در صورت استفاده) و هم به قابلیت های لیزر اگزایمر توجه داشت.
مقایسه ی دستگاه های لیزیک: فناوریها و ویژگیهای مهم
بازار دستگاه های لیزر چشمپزشکی شامل چندین تولیدکننده معتبر با فناوری های اختصاصی است. به جای تمرکز صرف بر نام های تجاری، درک فناوری ها و ویژگی های کلیدی که در مقایسه ی دستگاه های لیزیک اهمیت دارند، مفیدتر است:
1. نوع لیزر اگزایمر:
-
- لیزرهای با پروفایل گاوسی (Gaussian Profile Lasers) یا Flying Spot: این لیزرها از پرتوهای بسیار کوچک و سریع برای اسکن سطح قرنیه استفاده میکنند، دقت بالایی دارند و امکان اعمال الگوهای اصلاحی بسیار پیچیده و سفارشی را فراهم میکنند. اکثر دستگاه های مدرن از این فناوری بهره میبرند.
- لیزرهای Broad Beam (منسوخ شده): این نسل قدیمیتر لیزرها از یک پرتو بزرگ برای اصلاح قرنیه استفاده میکردند و دقت کمتری نسبت به سیستم های Flying Spot داشتند.
2. سیستم ردیابی چشم (Eye Tracker):
این یکی از مهمترین ویژگی ها در مقایسه ی دستگاه های لیزیک است. چشم انسان حتی در حالت خیره بودن نیز حرکات بسیار ریزی دارد. سیستم ردیابی چشم، این حرکات را در کسری از ثانیه تشخیص داده و پرتوی لیزر را متناسب با آن تنظیم میکند تا اطمینان حاصل شود که اصلاح دقیقاً در محل مورد نظر انجام میشود. سرعت و دقت این سیستم ها (مثلاً ردیابی در سه، چهار یا حتی شش بعد) در دستگاه های مختلف متفاوت است و در دستیابی به بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک نقش کلیدی دارد.
3. فناوری Wavefront (جبهه موج):
-
- لیزیک استاندارد: در این روش، اصلاح بر اساس نمره عینک بیمار انجام میشود.
- لیزیک سفارشی (Custom LASIK) یا Wavefront Guided LASIK: این فناوری پیشرفته، نقشه سهبعدی بسیار دقیقی از انحرافات نوری خاص چشم هر فرد (نه فقط عیوب انکساری اصلی، بلکه ایرادات جزئیتر یا “ابریشن های مرتبه بالاتر”) تهیه میکند. سپس لیزر اگزایمر بر اساس این نقشه منحصر به فرد، اصلاح قرنیه را انجام میدهد. هدف از این روش، دستیابی به کیفیت دید بهتر، بهویژه در شب و کاهش عوارضی مانند هالهها و پخش نور است. بسیاری از دستگاه های مدرن این قابلیت را ارائه میدهند و در جستجوی بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک، این یک مزیت محسوب میشود.
- Wavefront Optimized LASIK: این روش نیز نوعی بهینهسازی در تابش لیزر برای حفظ شکل طبیعی قرنیه و کاهش ابریشن های القایی است، اما به اندازه Wavefront Guided کاملاً سفارشی نیست.
4. سرعت لیزر و زمان درمان:
دستگاه های جدیدتر معمولاً سرعت بالاتری در تابش لیزر دارند که میتواند زمان کلی عمل را کاهش دهد. این امر میتواند راحتی بیمار را افزایش داده و احتمال خشک شدن قرنیه در حین عمل را کمتر کند.
5. لیزر فمتوسکند برای ایجاد فلپ:
همانطور که اشاره شد، استفاده از لیزر فمتوسکند (مانند تکنولوژی های IntraLase، Ziemer، LenSx و غیره) به جای میکروکراتوم مکانیکی، دقت، ایمنی و قابلیت پیشبینی ایجاد فلپ را افزایش میدهد. ضخامت فلپ با این روش بسیار دقیقتر کنترل میشود که در بیماران با قرنیه نازک اهمیت ویژهای دارد. این یک فاکتور مهم در مقایسه ی دستگاه های لیزیک مدرن است.
6. نرمافزار و الگوریتم های اصلاح:
پیچیدگی و دقت نرمافزاری که الگوی تابش لیزر را کنترل میکند، در نتیجه نهایی عمل بسیار تاثیرگذار است. شرکت های سازنده دائماً در حال بهروزرسانی و بهبود این الگوریتم ها هستند.
پس، بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک کدام است؟
حقیقت این است که نمیتوان یک دستگاه خاص را به عنوان بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک برای همه افراد و همه شرایط معرفی کرد. دلایل این امر عبارتند از:
- مهارت و تجربه جراح: حتی پیشرفتهترین دستگاه نیز در دستان یک جراح کمتجربه نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. مهارت، تجربه و قضاوت صحیح جراح در انتخاب پارامترهای مناسب برای هر بیمار و مدیریت کل فرآیند عمل، مهمترین عامل در موفقیت عمل جراحی لیزیک است.
- شرایط خاص چشم بیمار: بهترین دستگاه یا فناوری برای یک بیمار با نزدیکبینی ساده ممکن است با بهترین گزینه برای بیماری با آستیگماتیسم بالا و ابریشن های پیچیده متفاوت باشد. چشمپزشک پس از معاینات دقیق، مناسبترین تکنولوژی را برای شرایط منحصر به فرد شما پیشنهاد خواهد داد.
- تکامل مداوم فناوری: فناوری لیزر چشمپزشکی به سرعت در حال پیشرفت است. دستگاهی که امروز “بهترین” تلقی میشود، ممکن است فردا با مدل جدیدتر و پیشرفتهتری جایگزین شود. اکثر مراکز معتبر چشمپزشکی سعی میکنند از دستگاه های بهروز و تایید شده استفاده کنند و مرتبا دستگاه های قدیمی را با دستگاه های جدید جایگزین کنند (یا الگوریتم های موجود بر روی دستگاه را به روزرسانی کنند).
- نتایج مشابه از دستگاه های پیشرفته مختلف: بسیاری از دستگاه های لیزر مدرن از برندهای معتبر (مانند Alcon Wavelight، Johnson & Johnson Vision STAR S4 IR، Schwind Amaris، Zeiss MEL 90 و غیره) در صورت استفاده صحیح توسط جراح ماهر، نتایج عالی و مشابهی را ارائه میدهند. مقایسه ی دستگاه های لیزیک نشان میدهد که تفاوت های جزئی در ویژگی ها وجود دارد، اما هدف همه آنها رسیدن به بهترین نتیجه بینایی با بالاترین ایمنی است.
بنابراین، به جای جستجو برای یک نام تجاری خاص به عنوان بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک، بهتر است بر انتخاب یک جراح مجرب و یک مرکز چشمپزشکی معتبر که از فناوری های بهروز و تایید شده استفاده میکند، تمرکز کنید. جراح شما پس از ارزیابی کامل چشمتان، در مورد دستگاه و تکنولوژی مناسب با شما صحبت خواهد کرد.
پرسش های متداول
آیا باید از جراحم در مورد نوع دستگاه لیزری که استفاده میکند، سوال کنم؟
بله، این حق شماست که در مورد فناوری مورد استفاده برای عمل خود اطلاعات کسب کنید. یک جراح خوب با خوشرویی به سوالات شما در مورد دستگاه، ویژگی های آن و چرایی انتخاب آن برای شرایط خاص شما پاسخ خواهد داد. این بخشی از فرآیند آگاهانه تصمیمگیری برای انجام عمل است.
آیا گرانتر بودن دستگاه لیزیک به معنای بهتر بودن آن است؟
لزوماً خیر. اگرچه دستگاه های پیشرفتهتر معمولاً هزینه بیشتری دارند، اما همانطور که گفته شد، مهارت جراح و تناسب تکنولوژی با نیازهای بیمار عوامل مهمتری هستند. صرفاً قیمت بالاتر یک دستگاه، تضمینی برای نتیجه بهتر در همه موارد نیست.
تفاوت اصلی بین لیزیک با دستگاه های قدیمی و جدید چیست؟
مقایسه ی دستگاه های لیزیک قدیمی و جدید تفاوت های قابل توجهی را نشان میدهد. دستگاه های جدیدتر معمولاً دارای سیستم های ردیابی چشم بسیار دقیقتر و سریعتر، قابلیت های لیزیک سفارشی (Wavefront)، سرعت بالاتر لیزر و در بسیاری موارد، استفاده از لیزر فمتوسکند برای ایجاد فلپ (دقت و ایمنی بیشتر) هستند. این پیشرفت ها منجر به نتایج دقیقتر، دوره بهبودی سریعتر و کاهش احتمال برخی عوارض شدهاند.
آیا همه مراکز چشمپزشکی از بهترین دستگاه های لیزر استفاده میکنند؟
مراکز معتبر و پیشرو معمولاً در بهروزرسانی تجهیزات خود سرمایهگذاری میکنند. با این حال، ممکن است تفاوت هایی در نوع و نسل دستگاه های مورد استفاده در مراکز مختلف وجود داشته باشد. تحقیق در مورد اعتبار مرکز و تجربه جراحان آن اهمیت زیادی دارد.
بسیاری از مراکز دستگاه های قدیمی و به روز رسانی نشده را مورد استفاده قرار می دهند و سایر برنامه های لیزر و برنامه های اختصاصی هر بیمار را که نیاز به صرف وقت بیشتر دارند، استفاده نمی کنند و با تخفیف های چشمگیر سعی در افزایش تعداد بیمار خود دارند.
چرا هزینه ی عمل های جراحی لیزیک در مراکز مختلف و یا توسط بعضی پزشکان بسیار پایین تر از سایرین است؟
بعضی مراکز از دستگاه های لیزیک قدیمی و بروزرسانی نشده استفاده می کنند. دستگاه های لیزیک در چند سال اول خریداری برای هر عمل مجبور به پرداخت هزینه ای به شرکت سازنده ی دستگاه به دلار هستند (License). با فرسوده شدن و به اصطلاح از رده خارج شدن دستگاه، این License کاهش یافته یا قطع می شود. اینگونه دستگاه ها هزینه های کمتری دارند اما در تنظیم سایز لیزر برای هر فرد و یا برنامه ی اختصاصی لیزر در هر فرد نیز توانایی ندارند. درضمن تنظیم این برنامه ها برای هر بیمار زمان بر است. بنابراین این مراکز یا پزشکانی که با این شرایط عمل را می پذیرند، قرارداد می بندند و پزشک بدون درنظر گرفتن زمان کافی و به تعداد بسیار زیاد نوبت عمل داده و جراحی انجام می دهد. اینگونه جراحی ها از لحاظ کیفیت و نتایج دیررس در سطح قابل قبول نیستند.
سخن پایانی
انتخاب انجام عمل لیزیک (فمتولیزیک، فمتواسمایل، لازک، PRK ،TransPRK و سوپراکور) یک تصمیم مهم است و فناوری لیزر نقش اساسی در موفقیت آن ایفا میکند. در حالی که جستجو برای بهترین دستگاه لیزر برای لیزیک طبیعی است، باید به یاد داشت که این تنها یک جزء از معادله است. مهارت و تجربه جراح، ارزیابی دقیق شرایط چشم شما، و استفاده از فناوری مناسب برای نیازهای فردی شما، همگی در دستیابی به نتیجه مطلوب حیاتی هستند. با انجام تحقیقات کافی، انتخاب یک جراح و مرکز معتبر و طرح سوالات خود، میتوانید با اطمینان بیشتری قدم در مسیر بهبود بینایی خود بگذارید.
از همراهی شما عزیزان صمیمانه سپاسگزاریم.
این مقاله توسط دکتر ماندانا احمدی بازبینی و صحت علمی آن تایید گردیده است.




